O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

IQ 
Uskuna to‘gri o‘rnatildimi? 
-
Uskunaning hamma kismlarining mavjudligi tekshiriladi 
-
Tashish davomida ro‘y berishi mumkin bo‘lgan nosozliklari tekshiriladi 
-
Uskunaning seriyasi, kompyuterlarning protsessorlari, ko‘rsatmalarning va operativ 
xotirasi borligi tekshiriladi 
-
Uskunanig joylashish (o‘rnatish) joyi tekshiriladi (ishlab chiqaruvchi tomonidan 
belgilangan, gaz yonida bo‘lmasligi, t
є, 220V) 
-
Uskuna kismlarining to‘gri bir-biriga ulanganligi tekshiriladi 
-
Rejalashtirish ta’minoti o‘rnatilganligi tekshiriladi 
-
hamma boskichlar xujjatlashtiriladi va so‘ngida IQ bayonnomasi tuziladi, injener va 
laboratoriya xodimlari tomonidan imzolanadi. 
OQ 
Uskunaning o‘rnatilgan parametrlari DQ boskichida spetsifikatsiyaga to‘gri keladimi? 
-
uskunaning qanday maqsadda ko‘llanilishi yana bir yoziladi 
-
uskunani tekshirish maqsadida ishlatish (isp
ыtanie) boskichlari (SOP – aniq tahlil 
uslubiga oldindan tayyorlangan usul) ishlab chikiladi 

---

115 
-
uskunaning yaroklilik mezonlari aniqlanadi, ana shu mezonga qarab uning yarokliligi 
tekshiriladi 
-
yaroklilik mezonlari bo‘yicha tanlangan tahlil usul uchun tekshirish olib boriladi 
-
kompyuterlangan uskunalar uchun ko‘shimcha tekshirishlar o‘tkaziladi 
-
tekshirish natijalari rasmiylashtiriladi. 
OQ yilda 1 marta yoki lampa uzgartirilganda, ta’mirlash olib borilganda va x. o‘tkaziladi
. 
PQ 
 Uskunaning asosiy ishchi xossalari aniqlanadi. Ana shu xossalari bo‘yicha uskunaning 
yarokliligi aniqlanadi va tekshiriladi. 
-
Analitik tizimning kritik parametrlari tanlanadi: 

SHovkinning balandligi (uroven) 

Tekshirilayotgan moddalarning miqdoriy me’yorlari 

Ushlanish vaktining mosligi 

Ikki chukkining ajralishi 

Assimetriya omili 
-
Xar bir parametrning ruxsat etilgan me’yorlari ko‘rsatiladi (fakat shu usul uchun) 
-
Xar bir mezon uchun tekshirishlar oraligi aniqlanadi: 

Xar kuni 

Uskuna yokilgandan so‘ng 

Tahlillardan oldin, keyin yoki orasida 
-
Uskunani tayyorlash (zamena rastvoritelya) 
-
Tekshirishlar o‘tkazib, natijalar ruxsat etilgan me’yorlar bilan solishtiriladi 
Qanday xollarda uskunalarning kvalifikatsiyasi amalga oshiriladi? 
DQ 
IQ 
OQ 
PQ 
Qabo‘l kilishdan avval 
+ 
O‘rnatishda 
+ 
Ishlashga ko‘yishda 
+ 
+ 
Ishlash jarayonida 
Yilda 
1 
marta 
+ 
Ta’mirlashdan sung 
Kisman 
+ 
YAngi detektor kushilganda 
Kisman 
Kisman 
Kisman 
+ 
YAngi turkum dasturlash 
Kisman 
Kisman 
Mumkin 
+ 
Uskunani yangi joyga urnatilishidan sung 
Kisman 
+ 
+ 
YAngi operator olinganda 
+ 
Kolonka o‘zgartirilganda 
+ 
YAngi uslubni o‘zlashtirishda 
+ 
Mumkin 
+ 
Validatsiya o‘tkazish arzon tadbir emas, balki qimmat bo‘lib, bunda kancha xarajat, vakt va 
mexnat talab etiladi. Goxida chukur validatsiya o‘tkazilganda, u o‘z ma’nosini yo‘kotadi, chunki unga 
sarflangan xarajat o‘zini oklamaydi. 
-
Tahlil usullar validatsiyasi nima? 
-
Usullarning qaysi parametrlarini validatsiya kilish kerak 
-
Tasdiklangan usullarni valaditsiya kilish kerakmi? 
-
Validatsiya kilingan usullardan foydalanish 
-
Qaysi xollarda usulni 2-marta validatsiya kilish kerak? 

---

116 
Xar qanday tahlil uslubini ishlab chikish bir necha boskichlardan iborat bo‘ladi: namuna olish, 
tashish, saqlash, usulni olib borish, natijalarni hisoblash. 
Bu boskichlarning xar birida xatolik bo‘ladi. SHuning uchun validatsiya kilishdan avval 
-
maqsadga muvofik usul to‘g‘ri tanlangan bo‘lishi kerak 
-
analitik asbob-uskunalar (pribor
ы) maqsadga muvofik to‘gri tanlangan bo‘lishi kerak 
-
andoza namunalar albatta bo‘lishi kerak 
-
malakali xodimlar bo‘lishi kerak 
Validatsiya bu fakat olib borilgan ishlar bo‘yicha hisobot bo‘lmay, bunda tarozning bir 
tomoniga ko‘yilgan analitik maqsadning talablari bo‘lsa, ikkinchi tomonida esa usulning xossalari 
(xarakteristika) bo‘ladi va bunda tarozning tomonlari bir xil bo‘lishi kerak. Agar usulning xossalari 
talablardan ustun bo‘lsa, bu usul yarokli yoki aksi bo‘lsa, unda usul yaroksiz hisoblanadi. 
Validatsiya o‘tkazishdan avval uning rejasi ya’ni, "Master-plan", "VMP – master-plan po 
validatsii" tanlanadi. 
Validatsiya bayonnomasi (protokol – VP) ishlab chikiladi, jarayonlarni o‘tkazishga javobgar 
shaxs tayinlanadi, uslublar va ularning turi tanlanadi, keyinchalik tanlangan usulning xossalari, 
yaroklilik mezonlari aniqlanadi.