O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi Toshkent farmatsevtika inistitu

Qizikishlar.
Qizikish-biron bir soxada tugri muljal olishga, yangi faktlar 
bilan tanishishga , vokelikni ancha tula va chukur aks ettirishga yordam beradigan 
motivdir. Individ uchun kizikish, sub'yektiv tarzda olinganda, bilish jarayoni tusini 
kashf etadigan ijobiy xissiy oxangda, ob'yekt bilan chukurrok tanishishga, u xakda 
kuprok bilish, uni anglab yetishga bulgan istakda namoyon buladi. 
Qizikishning faoliyat farayonlaridagi roli benixoya kattadir. Qizikishlar 
shaxsni uzida bilim olish va anglab yetish borasida xosil bulgan ishtiyokni 
kondirish yullarini va usullarini faol tarzda izlashga majbur etadi. Shaxsning 
yunaltirilganligini ifodalaydigan kizikishning kondirilishi, odamda, uning 
sunishiga 
olib 
kelmaydi, 
aksincha, 
uni 
kayta 
kurgan, 
boyitgan 
va 
chukurlashtirilgan xolda biolish faoliyatining yanada yuksak darajasigamos 
keladigan yangi qizikishlarni keltirib chikaradi. 
Shunday kilib, kizikishlar bilishning doimiy kuzgatuvchi mexanizmi sifatida 
namoyon buladi. 
Qizikishlar mazmuniga, maksadlariga, mikyosi va barkarorligiga kura tasnif 
kilinishi mumkin. 
Qizikishlarning mazmun jixatidan farki bilan extiyojlarini ob'yektlarini va 
ularning mazkur faoliyat maksadlari uchun va, kengrok kilib olganda, shaxs 
mansub bulgan jamiyat uchun real axamiyatini kursatadi. Kishida kuprok nimaga 
kizikish paydo bulishi va uning bilish extiyojlari ob'yektining ijtimoiy kimmati 
psixologik jixatdan muxim axamiyatga ega. Maktabning eng muxim vazifalaridan 
biri-usmirlik yoki yoshlarning faol bilish va mexnat faoliyatiga ragbatlantiradigan 
va maktabdan tashkarida xam saklanib kolishi mumkin bulgan jiddiy va 
sermazmun kizikishlarini uygotishdan iboratdir. 
Qizikishlarning maksad jixatidan farki bevosita va bilvosita namoyon 
buladigan qizikishlarning borligini aniklaydi. Bilvosita qizikishlar axamiyatga 
molik ob'yektning xissiy jixatdan jozibaliligi tufayli yuzaga keladi. ("Buni bilish, 
kurish, anglab yetish men uchun kizikarli"-deydi kishi.) Bilvosita kizikishlar biron 
bir narsa (masalan, ta'lim olish)ning real ijtimoiy axamiyati bilan uning shaxs 
uchun subektiv axamiyati bir-biriga mos kelgan. (Bunday xolda kishi: "Bu meni 
kiziktirgani uchun xam kizikarlidir!"-deydi) takdirda paydo buladi Mexnat va 
ukish faoliyatida xamma odam xam bevosita xissiy jozibaga ega bulavermaydi. 
Shuning uchun xam mexnat jarayonini ongli tashkil etishda yetakchi rol 
uynaydigan bilvosita kizikishlarni tarkib toptirish muximdir. 
Qizikishlar uzining kengligi buyicha xam fark kiladi. Bir xil odamlarda 
qizikishlar bir soaga karatilgan bulishm mumkin, boshkalarda esa barkaror 
aamiyatga ega bulgan kuplab ob'yektlarga bulingan buladi. Qizikishlarning 
tarkokligi kupincha shaxsning salbiy xislati sifatida yuzaga keladi, lekin ayni 
chogda qizikishlarning keng mikyosliligini kamchilik tarikasida talkin kilish 
notugri bulur edi. Shaxsning kungildagidek rivojlanishi, kuzatishlar kursatganidek, 
kizikishlar mikyosini tor emas, aksincha keng bulishini takozo etadi. 
Qizikishlar barkarorligi darajasiga kura xam xar xil bulishi mumkin. 
Qizikishning barkarorligi uning nisbatan jadal tarzda namoyon bulishi uzok davom 

---

etishi bilan ifodalanadi. Shaxsning asosiy extiyojlarini eng kuprok darajada 
namoyon kiladigan va shu boisdan xam uning psixologik tuzilishiga xos xislatlarga 
aylanib koladigan kizikishlari barkaror xisoblanadi. Barkaror kizikish kabi 
kobiliyatlari uygonishining bir kurinishi bulib, shu jixatdan xam muayyan darajada 
muxim kimmatga egadir. 
Qizikishlar-shaxs faoliyatini asoslashning birdan-yuir emas, lekin muxim jixatidir. 
Xulk-atvorning muxim motivlaridan biri e'tikoddir.