O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi o’zbekiston respublikasi madaniyat vazirligi o’zbekiston davlat konservatoriyasi

П – kamonni pastga ijro etish (yoki o’ng tomonga harakatlantirish);
V – kamonni yuqoriga ijro etish (yoki chap yomonga harakatlantirish);
G’ijjak sozidan gammalarga o’tishdan oldin ochiq torlarida yuqoridagi shartli belgilarga asoslanib kamonni to’laligicha tortgan holatda mashqlar amalga oshiriladi.
G’ijjak cholg’usida barcha torlarda va barcha tovushlarda ijro qila olish uchun gammalardan foydalaniladi. Gammalarning g’ijjak cholg’usidagi o’rni o’ta muhim. Sababi torlar orasida silliq o’tishni ta’minlovchi asosiy mashg’ulotlardan bir sanaladi. G’ijjakda ijro etish uchun eng qulay bo’lgan G-dur gammasi hisoblanadi
Ushbu gammani g’ijjak ijrosi uchun muhim bo’lgan liga, legato, detashe, stakkato, sinkopa kabi bezaklar bilan ijro etish ijroviy ko’nikmaning oshishiga yordam beradi.

Yuqoridagi kabi musiqiy elementlar ijrosidan tashqari shu gammaga asoslangan mashqlar ham kuzatiladi. Bu esa gammaning qay darajada to’liq o’rganilganini amaliyotda qo’llab ko;rish demakdir

Gammalardan tashqari barmoqlar uchun bir qator mashlar ham bor, ularni barcha gammalarda ijro qilish kerak. Shunda ham gammalar ustida ishlagan bo’lamiz ham barmoqlarimizni keraklicha mashq qildirgan bo’lamiz.

Pozitsiyalar – bu, cholg’uda chap qo’l barmoqlarining mos karakatini ta’nimlash uchun qo’llaniladigan holat bo’lib, bunda chap qo’l dastada o’z joyini o’zgartirib pastlab borgan sari pozitsiya o’zgarib boradi.
Birinchi pozitsiyada barmoqlar joylashuvi

Ikkinchi pozitsiyada barmoqlar joylashuvi

Uchinchi pozitsiyada barmoqlar joylashuvi

Xulosa
Xulosa yuzasidan yuqorida aytgan milliy ijrochilik uslublaridan tashqari zamonamizda avj olayotgan ommaviy madaniyatning globallashuviga monand ravishda cholg’u sozlarimizning takomillashuviga va ijrochilarning ijroviy texnik mahoratlarini oshishiga guvoh bo’lyapmiz. Dunyoda cholg’ular ko’p har bitta xalq o’z milliy cholg’ulariga ega ammo hammasi ham bunday texnik yoki lirik imkoniyatga ega emas. Shu sababli ham ayrim sozlar faqat o’z milliy musiqalaridan tashqariga chiqa olmaydi. Bu albatta quvonarli holat. Ayniqsa milliy sozlarimizda jahon tan olgan nemis, fransuz, ingiliz kompozitorlarining qolaversa qardosh xalqlar musiqa namunalarining o’zimizda yetuk darajada ijro etilayotganini ko’rib nafaqat bizning balki jahon ommasining ham havasi kelayotgani mubolag’a bo’lmasa kerak. Demak bugungi kunda milliy cholg’u ijrochiligimiz anchayin yaxshi holatda.
Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   N. Hamidullayev. Qashqar rubobi: Musiqa va san’at kollejlari hamda liseylari uchun darslik / — T., G’. G’ulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2003. 112 b.
   
2. 
   N. Hamidullayev. Cholg’u ijrochiligi, Rubob. “Musiqa” nashriyoti, T., 2008 – 128 b.
   
3. 
   M. G’ofurov. Cholg’u ijrochiligi. Toshkent – 2015. 236 b.
   
4. 
   G. M. Muhammedova. Dutor darsligi. “O’qituvchi” T., - 2005y. 205 b.
   
5. 
   G’. M. Xudoyev. Boshlang’ich g’ijjak saboqlari. I kitob, G’. G’ulom nomidagi nashriyot matbaa ijodiy uyi. T.,- 2016 y. 124 b.