O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Maskirovkaning asosiy parametrlari:

–  QYS TV o‘rnatish uchun xonaning interyer predmetlaridan 

foydalanish;

–  maxsus maskirovka vositalaridan foydalanish;

–  QYS TVni noan’anaviy joylarda o‘rnatish;

– potensial jinoyatchini haqiqiy qo‘riqlash texnik vositalari-

dan diqqatini chalg‘itish uchun QYS TV mo‘ljallarini (maketla-

rini) qo‘llash;

–  ulash simlarini maskirovka qilish;

– 

Xabarlovchi TV maskirovkasining muvaffaqiyati uni 

o‘rnatuvchi xodimning topqirligiga ko‘pincha bog‘liq bo‘ladi.

2.3.  Montaj va ishlatish faoliyat ishlarining xavfsizlik  

ta’minotini tashkillashtirish

QYS TV montaj va ishlatish amaliyotida, ayrim ishlar yuqori 

xavfli ishlar toifasiga kiradi. Bunday ishlarga quyidagilarni kiri-

tish mumkin:

–  kuchlanishi to‘liq yoki to‘liq bo‘lmagan holda o‘chirib, QYS 

vositalarini montaj, demontaj va sozlash ishlari – bunday ishlar-

ni bajarganda tok urish xavfi bor;

---

13

– 1 metrdan 5 metrgacha bo‘lgan balandlikda bajariladigan 

ishlar. Bunday ishlarni bajarganda yuqoridan qulab, shikastlanish 

xav fi  bor:

–  qo‘l va elektrlashtirilgan asboblar bilan ishlash. Bunday ish-

larni bajarganda, ehtiyotsizlik yoki asbobning nosozligi nati-

jasida mexanik jarohat olish yoki tok urish xavfi bor;

–  qurilish-montash pistoleti bilan ishlash;

– payvandlash lampalari va kislotalar yordamida payvand-

lash. 

Payvandlash lampasining alangasi, issiq predmetlardan, shu-

ningdek, kislotalardan kuyib qolish xavfi bor;

Suyultirgich yelim va (растворитель)lar bilan ishlash. Yelim 

va suyultirgich ko‘zga tushishi natijasida kuyib qolishi yoki yelim 

va suyultirgichlarning bug‘lari organizmga tushishi natijasida za-

harlanish xavfi bor;

–  aloqa liniyalarini o‘tkazish ishlarini bajarish.

Yerni qazishda shikastlanish yoki quduqlarda ishlaganda za-

harlanish mumkin:

– elektr o‘lchov asboblarini xabarlovchi vositalariga texnik 

xizmat ko‘rsatishda qo‘llash.

Xabarlovchi texnik vositalarini xavfsiz montaj qilish ishlari-

ni tartibga soluvchi hujjat «Правила техники безопасности 

при работах по техническому обслуживанию, ремонту 

и монтажу средств ОПС и других электроустановках, 

выполняемых подразделениями охраны при органах 

внутренних дел» hisoblanadi. Ushbu qoidalar QYS vositalari-

ni xavfsiz ishlatish, sozlash va montaj qilish usullarini belgilab 

beradi va muhandis-texnik ishchilari, elektromontyorlar va pult 

navbatchilari tomonidan bajarilishi shart. Qoidalarning bajarili-

shini IIBB, IIB «Qo‘riqlash» birlashma rahbarlari tashkillashti-

radi. Bo‘lim va xizmatlardagi texnika xavfsizligi holatiga ushbu 

xizmat boshliqlari, ularning o‘rinbosari, MTX va QYS elek-

tromontyorlari mas’uldir. 

Qoidalarni buzgan shaxslar qonun bilan belgilangan tartib-

da (intizomiy, ma’muriy yoki jinoiy) jazoga tortiladi. Montaj ish-

larini xavfsiz bajarilishi uchun asosiy tashkiliy talablarni ko‘rib 

chiqamiz.

---

14

Har bir «Qo‘riqlash» xizmatlarida rahbar buyrug‘i bilan maz-

kur qoidalarni bajarilishi uchun MTX hisobidan mas’ul shaxs 

belgilanadi.

MTX, QYS elektromontyorlari, pult navbatchilari mustaqil 

ishga tayinlanishi, QYS vositalarining montaji yoki sozlash ish-

lari bilan bog‘liq bo‘lgan boshqa ishga o‘tishi tufayli yoki 1 yil 

davomida ishlamagandan so‘ng ular yangi ish joyida qaytadan 

o‘qitilishi kerak. 

O‘qish jarayonida ular quyidagilarni o‘rganadi:

Texnika xavfsizligi qoidalarini, elektroqurilma moslamalari-

ning o‘rnatish qoidalarini (PUE), mansab yo‘riqnomalarini, 

yong‘in xavfsizligi qoidalarini. O‘qish nihoyasida 3 kishidan ibo-

rat kvalifikatsion hay’at olgan bilimlarini tekshirib, ularga elektr 

xavfsizlik bo‘yicha (1–5) guruh beriladi. Imtihon natijalari max-

sus jurnalga yozilib, bitiruvchilarga belgilangan tartibdagi gu-

vohnoma beriladi. 

Texnika xavfsizligi borasida bilimlar quyidagi muddatlarda 

tekshiriladi: QYS vositalarini sozlash, montaj va texnik xizmat 

ko‘rsatish bilan shug‘ullanadigan elektromontyorlar, MTX, MKP 

navbatchilari – bir yilda 1 marta; yuqoridagi toifaga kirmaydigan 

MTX – uch yilda 1 marta.

Qoidalarni buzgan xodimlarning bilimlari navbatdan tashqari 

tekshirilib ko‘riladi.