O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi O’rta maxsus kasb –hunar ta’limi markazi

Eng  ko`p  qo`llaniladigan  buyruqlar  < Commands > 

 

a: Add  archive – arxiv qo`shish. 

m:  Move    files  to  archive  –  arxiv 

faylga  fayllarni  ko`cherish. 

d: Delete  files  from  archive – arxiv 

fayldan  fayllarni  yo`qotish. 

e  :  Extract    files    from    archive  - 

arxiv fayldan  fayllarni  ochish. 

f;  Freshen  files  in  archive    -  arxiv 

faylda fayllarni yangilash. 

l.  List  contents  of    archive  -    arxiv  

 

n: rename  files  in  archive – 

 arxiv fayldagi fayl nomini  o`zgartirish. 

t: Test integrity of  archive – 

 arxiv   faylning   to`laligini   tekshirish. 

u:  Update  files to archive –    

arxiv      fayldagi    fayllar    bilan  

solishtirib , yangi bo`lsa  qo`shish. 

x:    Exttract    files    with      full  

pathname  –  arxiv    fayldagi      fayllarni  

qism  katologlari  bo`yicha  ochish. 

 

23 

faylda  fayllar  ro`yxatini  ko`rish.  

 

 

 

   

 

  

    

Mehnat muhofazasi qismi 

 

                                                      Misollar. 

 

1.Add  two    files    to    archivename  –

 

ARJ     a   archivename   namel  ,  

                                         Yordamchi buyruqlar < Switches > 

 

e:  Exclude    paths    form    names    - 

arxiv  fayldan yo`li  bo`yicha  fayllarni 

ochish. 

f: Freshen existing  files  - mavjud   

fayllarni  tozalash. 

 

g: Garble with passwotd  -  parol   

bilan  arvivlash. 

 

n:  onle  New  files  (  not exist  )   

 -  faqat     yangi   fayllarni   

 

jm: set   Maximum  compression    

modu  -  maksimum   siqish  usuli 

 

r:  Recurse    subdirectories    -    qism 

katologi  bilan  birgalikda. 

 

u:Update    files  (  new    and  newer  )  - 

faylni  qo`shish. 

 

v:  enable    multiple  Volumes  – 

tomonlarga  bo`lib   arxivlash. 

 

x:  Exclude   selected    files – ajratligan 

fayllarni chiqarish. 

 

y:  assume    Yes  on    all  queries    - 

barcha    savollarga  “ha  “  deb  javob  

berish. 

 

 

24 

arxiv  faylga  ko`rsatilgan    fayllrni 

qo`shish. 

2.Add 

files 

with 

maximum  

compression    -  arxiv  faylga    barcha 

fayllarni    yuqori    zichlikda  siqib 

qo`shish. 

 

3  Extract  files  from  archivename    -  

Arxiv  fayllarni  ochish. 

4.  Extract    maintaining    directory  

structure  -    qism    kotologi    bilan 

birgalikda arvix  faylni  ochish. 

5.  Extract        new  and    newer    files  

without  query -  arxiv fayldan  yangi   

fayllarni  hech    qanday    so`rovlarni  

bermasdan  ochish. 

6  .    List  files    in    archivename    - 

arxiv fayldagi arxiv fayllar  ro`yxatini 

ko`rsatish. 

7.  Move   files  to   archivename   -  

arxiv  fayllarga    kengaytmasi    doc  

bo`lgan  barcha  fayllarni  ko`chirish. 

8.  Add   files  to   multiple   volume  

archivename    -  arxiv  fayllarga  

tomonlarga  bo`lib fayllarni  qo`shish. 

9.    Extract    from  a      multiple  

volume    archivename    -        arxiv  

fayldan  fayllarni  tomlab   ochish. 

10.    Add    files    to    a      multiple  

volume    with      subdirectories    

Name  2 

 

 

ARJ  a  -  jm    archivename   *  .  *   

 

 

 

ARJ   e  archivename     

 

 

 

ARJ   x  archivename     

 

 

 

 

 

 

 

ARJ   e  archivename   -  u   - y  

 

ARJ   l  archivename     

 

ARJ   m  archivename   *  .   doc  

 

 

 

ARJ   a  - v   archivename    *  .  * 

 

 

ARJ   x  - v   archivename     

 

 

 

ARJ   a  - r  -   v  1200   archivename     

 

25 

archivename  - 

hajmi    1200    K  bt    gacha    bo`lgan  

ma’lumotlarni  tomlarga  bo`lib  arxiv  

faylga  qo`shish . 

 

 

                                                            

Xulosa .

 

      

          Shunday  qilib  ,   biz  ARJ  arxivatori  haqida  asosiy  tushunchalarga  ega  

bo`ldik.    Arxivator    dasturlariga    qanchalik      ehtiyojimiz    borligini    hayotning  

o`zi  ko`rsatib  turibdi . Ular  kompyuter  olamining  keng  iste`molida  bo`lgan  

muhum  dasturlardan  biridir . 

       Biz    DOS    operatsion    tizimi    ostada    ishlaydigan    adxivatorlardan    biri  

bilan    tanishib    chiqdik    .    Hozirgi    kunda    WINDOWS    operatsion    tizimi  

ostada  ishlaydigan  WinZip  , WinRAR  ,  WinZip  Self  - Extractor     va  shu  

kabi    boshqa  adxivatorlar    turlari    yaratilgan..  Lekin    insoniyat    hamisha  

yangilikka  ,  qulaylikka  intilib  yashashini  hisobga  olsak ,  demak ,  bundan  

buyon    ham          bulardan    qulayroq      ,  yana    ham    keng      imkoniyatga    ega  

bo`lgan    yangi  –    yangi    adxivator  dasturlari      yaratilmasligiga    hech    kim  

kafolat  bera  olmaydi  .  Zero  XXI   asr kompyuter  asri  bo`lgani  bejiz  emas.     

          Disk  ( qattiq  disk,  yumshoq  disk,  kompakt  va  h . k .  )  dagi  barcha  

ma’lumotlar    fayllarda  saqlanadi.    Fayl    diskdagi    nomlangan    soha    bo`lib,  

o`zida    ma`lumotlarni    saqlaydi.    Fayl    nomi    ikki    qisimdan    iborat    bo`lib,  

birinchi  qismi    ismi,    ikkinchi    qismi    kengaytmasi    deyiladi    va    ular    bir  – 

biridan    nuqta    bilan    ajratiladi.    Faylga    nom    berishda    biz    quyidagi  

belgilardan  foydalanishimiz  mumkin: 

A)  0, 1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9  - raqamlardan; 

B)  A,  B,  C,   .  .  .  .  ,  Z – lotin  harflaridan; 

C)  ! , # ,  @  ,  $ ,  (  ,  )  ,  -  ,  –   ,    –   mahsus   belgilardan.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

 

26 

          Ushbu  < >   .  ,  :  ;  <<  >>   \ /   *   ?  belgilar  fayl  nomida  ishtirok  

etishi  mumkin  emas. 

          Arxivlash  dasturlari  eng  ko`p  ishlatiladigan  tartibi  arxivdagi  fayllar   

(  kataloglar   )  mundarijasini  ko`rish  hisoblanadi. Arxiv  fayl  ichida  

joylashgan  fayllar  haqida  ma`lumotlarni  olishimiz  uchun  buyruqlar  

parametri  ko`rsatilishi  lozim.  Buyruq  bajarilishi  natiasida  ekranda  

arxivdagi  fayllar  ro`yxati  chiqadi. Ro`yxat  katta  bo`lsa,  biror  fayl  ichiga  

yozish  mumkin.  ARJ 1 * * . txt – joriy  katalogining  ARJ  turdagi  barcha  

arxiv  fayllarda  txt kengaytmali  fayllar  haqida  ma`lumotlar  chiqadi.  Fayllar  

ro`yxatini  ma`lum  bir  joyda  to`xtatish  uchun  klaviaturadan  Ctrl + S  

tugmalari  birgalikda  bosiladi.  

      Arxivlangan  faylni  ekranda  turlicha  akslantirish  mumkin.  PKUNZIP  

arxiv  mundarijasini  turlarga  ajratilgan  xolda  chiqarish  imkonini  beradi.  

Ko`p  xollarda  mundarija  alifbo  tartibida  foydalanuvchiga  uzatiladi.  Buning  

uchun  mundarija  ko`rsatilishi  lozim.   

       Arxivlash  dasturlari  vazifasi  takrorlanadigan  shunday  bo`laklarni  topib  

ularning  o`riga  boshqa  biror  ma`lumotni  yozish  hamda  ularning  ketma-

ketligini  aniq  ko`rsatishdan  iboratdir.  Bundan  ko`rinadiki ,  turli  fayllar  

uchun  ularning  siqilganlik  darajasi  turlicha  o`ladi.  Masalan  matn  yozligan  

fayllar 2 martagacha  siqilsa,  rasmlarni  taxrirlovchi  fayllar  4 hamda 5  

martagacha  siqiladi.  Dasturlar  ifodalangan  fayllar  esa juda  kam  1 %   ga  

yaqin  arxivlash  dasturlari  fayllari  hajmini  1,  2  barobar    qisqartirishga  

yordam  beradi.   

           Arxivlash  yagona  faylga birlashtirilgan  bir  yoki  bir  nechta  faylni  

siqilgan  holatidagi  ko`rinishi  bo`lib ,  undan   kerakli    xollarda  fayllarni  

dastlabki    ko`rinishida   chiqarib  olish  mumkin.  Arxiv  fayli  undagi  fayllar  

nomlarini  ko`rsayuvchi  mundarijasiga  ega  bo`ladi.  Arxivda  joylashgan  har  

bir  fayl  haqida  ma`lumot  beruvchi  mundarijasida  fayl  nomlari  ko`rsatiladi.   

 

 

 

27 

                                                                    

 

 

Foydalanilgan   adabiyotlar :

 

  

1. 

 Sattorov  A.  ,  Rahmatov  M.  Y  . ,  Husainov  Sh.  

 Microsoft        Word      7.0    .      O`quv      qo`llanma    .    JIDU  , 

2000.   

2.   

Sa

ttorov  A. ,  Power  Point.  O`quv   qo`llanma  .  JIDU , 

2000.   

3.   

Sa

ttorov  A. ,  Qurmanbayev  B. Informatika  va  hisoblash  

texnikasi  asoslari << O`qtuvchi >> ,  Toshkent  ,1996. 

4.  Rahmonqulova  .  S.  I..  IBM   PC   Shaxsiy  kompyuterida  

ishlash .  Toshtent  ,  <<  Sharq >>,  1998. 

5.   Sattorov.  A  Informatika   va  axborot  texnologiyasi  

<< O`qtuvchi >> ,  Toshkent ,  2009.