O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

9-§. Modulli chigit seyalkasini ishga tayyorlash
(amaliy mashg‘ulot) 
Chigitni erta bahorda qulay ob-havo sharoitidan foydalanib tez 
ekib olish zarurligini mutaxassis bo‘lmagan odam ham biladi. 
Chunki, urug‘ tez va sifatli ekilgan taqdirdagina hosil mo‘l 
bo‘ladi. 
Respublikamizda asosan modulli mexanik miqdorlagichli chigit 
seyalkasidan foydalaniladi 
(47-rasm).
Shu sababli, kollej 
o‘quvchilari ham ushbu seyalkani ishga tayyorlash tartibini 
bilishlari talab qilinadi. Modulli seyalka sharoitga qarab, tukli 

---

120 
chigit ekadigan g‘altaksimon yoki tuksizlantirilgan chigitni 
ekadigan disksimon miqdorlagich bilan jihozlanishi mumkin. 
Kollej hududida amaliy mashg‘ulot o‘tkazish uchun ekiladigan 
chigit turiga qarab, seyalkaning disksimon yoki g‘altaksimon 
miqdorlagichli varianti tanlab olinadi. 
Mashg‘ulot maqsadi. 
O‘quvchilarga paxtachilikda eng ko‘p 
tarqalgan modulli chigit seyalkasini qatorlab ekish uchun ishga 
tayyorlash tartibini o‘rgatish, tegishli bilim berish hamda ushbu 
ishni amalda bajarish ko‘nikmalarini shakllantirishdir. 
Mashg‘ulot joyini jihozlash. 
G‘altaksimon miqdorlagichli 
modulli chigit seyalkasi va uni agregatlay oladigan uch g‘ildirakli 
traktor; zaharlanmagan tukli chigit (20 
kg);
ruletka; gayka kalitlari 
to‘plami; tajriba o‘tkazish uchun 10x20 
m
o‘lchamli yer; 
darslikdan tashqari ma’lumotlar manbalari (firma chiqargan 
reklama prospektlari, plakatlar, o‘quv videofilmlari). 
Mashg‘ulot o‘tish tartibi. 
O‘qituvchi o‘quvchilar guruhiga 
mashg‘ulot 
uchun 
rejalashtirilgan 
ishlarning 
mohiyatini 
tushuntirib, bajarish tartibini ko‘rsatadi. 
Guruh to‘rtta to‘pga bo‘linadi va ularga individual topshiriq 
beriladi. Birinchi to‘pga chigit seyalkasini bir gektarga 
belgilangan me’yordagi chigitni ekishga mo‘ljallab sozlash, 
ikkinchi to‘pga hamma ekkichlarni chigitni bir xil chuqurlikda 
ko‘madigan, sozlash; uchinchi to‘pga seyalka iztortkichining 
uzunligini hisoblab o‘rnatish toshiriqlari beriladi. To‘rtinchi to‘p 
talabalari birinchi guruh ishini nazorat qilib, ularga baho berib 
turadi. Keyinchalik, to‘plar o‘z joylarini almashtirib, yuqoridagi 
uchta topshiriqni navbatma-navbat bajarib, tegishli hisobot 
tayyorlashadi. Topshiriqlarni bajarayotib o‘quvchilar fikr 
almashib, qilinayotgan ishlarning mohiyatini tushunishga o‘zaro 
yordam beradi. 
O‘qituvchi o‘quvchilarga quyidagilarni tushuntiradi.