O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

II bob. “Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” fanini kasb-
hunar kollejlarining kasbiy va ixtisoslik ta’lim yo‘nalishlaridan kelib 
chiqib kasbga yo‘naltirib o‘qitish bo‘yicha tavsiyalar 
 
2.1.
 Kasb-hunar kollejlarining kasbiy va ixtisoslik ta’lim yo‘nalishlaridan qat’iy 
nazar “Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” fani o‘quv dasturi
 
o‘quv 
bo‘limlarini o‘qitish bo‘yicha umumiy tashkiliy va uslubiy ko‘rsatmalar 
Ma’lumki, O‘zbekiston Respublikasining “Umumharbiy majburiyat va harbiy 
xizmat to‘g‘risida”gi qonunning 13-moddasida chaqiruvga qadar boshlang‘ich 
tayyorgarlik, shu jumladan, fuqaro mudofaasi bo‘yicha tayyorgarlik o‘quv 
dasturidagi majburiy fan bo‘lib, ta’lim muassasalarida chaqiruvga qadar tayyorgarlik 
fani o‘qituvchilari tomonidan bitirish yili arafasidagi kurslardan yoki sinflardan 
boshlab o‘tilishi belgilab berilgan.
 
Qonun talabiga ko‘ra chaqiruvga qadar tayyorlash fani Respublikamizning 
barcha kasb-hunar kollejlarida ta’lim yo‘nalishidan qat’iy nazar tashkil etiladi va olib 
boriladi. 
“Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” fani o‘quv dasturi talabiga ko‘ra 
“Chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” fanidan ta’lim berishda harbiy 
qismlarning jangovar o‘quv-faoliyatida bajariladigan mashqlar, harakatlar va 
amallarni harbiy qismlardagi qo‘shinlarning jangovar o‘quv faoliyatlariga mumkin 
qadar yaqinlashtirilgan holda o‘rgatish ko‘zda tutiladi. 
Boshqa qator fanlarning mashg‘ulotlari kabi chaqiriqqacha tayyorlash bo‘yicha 
mashg‘ulot (dars)lar ham uch qismdan iborat bo‘ladi: kirish, asosiy va yakuniy 
qismlar. Kirish qismi – fanning xususiyatlari – qaysiki mashg‘ulotni (darsni) 
o‘tkazish uslubining mazmuni va element miqdorlaridan kelib chiqadi. “Chaqiruvga 
qadar boshlang‘ich tayyorgarlik” fani har bir darsining majburiy elementlaridan biri 
bu guruh sardori boshqaruvida guruhni saflash va mashg‘ulotga tayyorlik haqidagi 
uning mashg‘ulot rahbariga bergan hisoboti hisoblanadi. Bunda buyruqlarni berish va 
ularni bajarish harbiy nizom talablariga muvofiq bajariladi. Mashg‘ulot rahbari 
o‘quvchilarga faqat “Siz” deb murojaat qilishi kerak. Eng kam vaqtni egallaydigan 
kirish qismi katta tarbiyaviy ta’sirga ega bo‘lishi va o‘quvchi faoliyatiga to‘g‘ri 
yo‘nalish berishi kerak. Bunga maqsad va vazifalar to‘g‘ri qo‘yish va mashg‘ulot 
shakllarini to‘g‘ri tanlash, shuningdek qiziqarli misollar keltira olish orqali erishiladi.
Bundan tashqari mashg‘ulotning 
kirish 
qismi avval o‘rganilgan materiallarni 
o‘zlashtirishini nazoratdan o‘tkazish, takrorlash va o‘quvchilarni yangi materialni 
o‘zlashtirishga tayyorlashni maqsad qilib qo‘yadi. Mashg‘ulot rahbari o‘quvchi 
talabalar tomonidan mustaqil tarzda bajarishlari lozim bo‘lgan vazifalarni hamma 
bajargan yoki bajarmaganligini nazoratdan o‘tkazadi, odatiy xatolarga e’tibor beradi, 
o‘quvchilarning individual tayyorgarligini baholaydi. Mashg‘ulot rahbari yangi 
mavzuni va o‘quv tarbiyaviy maqsadlarini va ularni tatbiq qilish yo‘llarini e’lon 
qiladi. 

---

10