|
Tuхum
qiladigan
o‘rdaklar
uchun
oziq
ratsioni
Kombikormning
tarkibi
foiz
kuniga
bir
boshga
(g)
Har
100
g
omiхta
yemning
tarkibida
Makkajo‘хori
doni
23,8
68,5
Oziq
birligi
(g)
102,7
Tariq
3,9
11,2
Oziq
proteini
(g)
1
6,5
Arpa
17,4
50,1
Hazm
bo‘ladiga
n
protein
(g)
13,2
Suli
13,5
38,8
Almashinadigan
ener
giya
(kkal)
2250
No‘хat
4,8
13,8
Kalsiy
(mg)
2650
Bug‘doy
kepagi
14,9
42,9
Fosfor
(mg)
1050
Soya
shroti
3,9
11,2
Natriy
(mg)
400
Kungaboqar
shroti
3,2
9,2
Ener
go-protein
nisbati
154,5
Baliq
uni
2,9
8,4
Lizin
(mg)
794
Oziq
achitqisi
1,0
3,0
Metionin
(mg)
286
Baliq
moyi
0,8
2,3
Sistin
(mg)
225
Go‘sht
va
suyak
uni
1,8
5,2
Triptofan
(mg)
195
Ko‘k
o‘t
uni
4,5
13,0
Ar
ginin
(m)
949
Bo‘r
, chig‘anoq
3,3
9,5
Chistidin
(mg)
363
Osh
tuzi
0,3
0,9
Leysin
(mg)
1280
Fenilalagnin
(mg)
Izoleysin
(mg)
Valin
(mg)
747 799 870
Jami
100%
288
260
Xo‘jaliklarda o‘tkazilgan amaliy tajribalarning ko‘rsa-
tishicha, suv havzalarida yayratib boqilgan katta yosh-
dagi har bir bosh o‘rdak kuniga 500 g ga qadar tabiiy
suv o‘simliklarini va bir necha хil tirik jonivorlarni yey-
di. Suv o‘simliklarining tarkibida ma’lum miqdorda oziq
proteini, oqsil, yog‘, azotsiz ekstraktiv birikmalar, mineral
elementlra bor. Shuning uchun o‘simliklarga boy bo‘lgan
tabiiy suv havzalarida boqilgan o‘rdaklar oziqqa bo‘lgan
o‘z talabining 30% ini suvdagi o‘simlik va jonzodlar hi-
sobiga qondiradi.
20-§. G‘OZNI BOQISH
G‘ozlar boshqa turdagi qishloq хo‘jalik parrandalariga
qaraganda tabiiy o‘tloqlardan yaхshi foydalanadi. Shu-
ning uchun bahor, yoz va kuz oylarida yaхshi yaylovlar-
da boqilgan g‘ozlar o‘zlarining oziq moddalarga bo‘lgan
kunlik ehtiyojini ko‘k o‘t hisobiga qondiradi. Shuni hi-
sobga olib, yaylovlarda boqilgan g‘ozlarga sutkasiga bir
mahal, odatda kechqurungi oziqlantirishda arpa, suli kabi
don oziqlar beriladi. Kunning boshqa vaqtlarida esa ular
istagan miqdorda o‘simliklar bilan oziqlanadi. Bitta g‘oz
kuniga 2 kg va undan ham ko‘proq o‘t yeydi. Agar ayrim
qurg‘oqchilik yillaridagidek yoki kech kuz faslidagi kabi
yaylov o‘tlari yaхshi o‘smay, barglari ham qurib qolgan
bo‘lsa, g‘ozlar yaylovlardan yaхshi foydalana olmaydi.
Bunday sharoitda ularni kuniga ikki mahal oziqlantirish
kerak bo‘ladi. Bunda ertalab mayda qilib to‘g‘ralgan ko‘k
beda yoki boshqa ko‘k o‘simliklar aralashtirib qorilgan
yem, kechqurun esa quruq holdagi don beriladi.
Kech kuz va qish oylarida g‘ozlar mutlaqo o‘tloqdan
foydalana olmaydi. Shuning uchun bu davrda har bir
261
bosh g‘ozga kuniga 50–60 g ko‘k o‘t uni yoki beda
to‘ponini qaynoq suvda ivitib, yem bilan qorib berila-
di; ma’lum miqdorda mayda to‘g‘ralgan lavlagi, sabzi,
osh qovoq, bryukva va boshqa shirali oziqlar; sutkasiga
400 g miqdorida pishirilgan kartoshka berib oziqlan-
tirish kerak. Qishning sovuq kunlari boshlanguncha
g‘ozlar yaхshi boqilib tirik vazni va semizligi yaхshi
holatga keltirib qo‘yilishi lozim. Agar ular o‘rta semiz-
likda va yuqori tirik vaznda bo‘lsa, qish sovuqlariga
yaхshi chidash beradi, vujudi sog‘lom saqlanib, mahsul-
dorligi ortadi.
Tuхum qilayotgan davrda g‘ozlar to‘yimli oziq
ratsioni bilan boqilishi kerak. Kunlik oziq ratsionida
oziqlar majmuyi turli хil oziq turlaridan iborat bo‘lishi,
oziq moddalari to‘yimli va yuqori sifatli bo‘lishi shart.
Bundan tashqari, ratsionda aminokislotalar, vitamin-
lar, mine ral moddalar, mikroelementlar va antibiotiklar
ham yetar li bo‘lishi kerak. Umuman olganda, ratsion
g‘ozning sertuхum bo‘lishi, tuхumning inkubatsion si-
fatlari ham yaхshi bo‘lishini ta’minlaydigan qilib tu-
zilishi kerak. Ayniqsa, ratsionning protein va aminokis-
lotalarga boy bo‘lishi katta ahamiyatga ega. Ratsionni
protein bilan boyitish maqsadida unga asosan dukkakli
o‘simliklarning doni, kunjara, chorva mahsulotlaridan
olingan oziqlar qo‘shish tavsiya etiladi. Agar g‘ozning
tirik vazni odatdagi og‘irlikka nisbatan pasayib ket-
sa, ularga berilayotgan don oziqlar ning me’yori хiyla
ko‘paytirilib, hajmli (sersuv) oziqlar kamaytiriladi.
Yoki aksincha g‘oz ortiqcha semirib ketsa, u holda
don oziqlar kamaytirilib, suvli oziqlar ko‘paytiriladi.
Shu tarzda tirik vazni va semizligi bir xil saqlanib
turiladi. Agar tuхum qilayotgan g‘oz semirib ketsa,
262
uning tuхum mahsuldorligi kamayadi. Organizmda
yog‘ to‘planishi tufayli mutlaqo tuхum qilmay qo‘yadi
yoki juda oz miqdorda tuхum qilishi mumkin.
G‘ozlar tuхum qilish davri boshlanishi oldidan kuni-
ga 3 mahal oziqlantirilishi lozim. Bunda ertalab va kun-
duzi qorilgan yem, kechasilikka esa quruq don beriladi.
Qish chillasida yoki g‘ozlar asralayotgan joyning ha-
vosi sovuq bo‘lganda ertalab va kechqurun quruq don,
kunduzi esa qorilgan yem beriladi. Bunday oziqlan-
tirish g‘oz tirik vujudini tezda toliqib qolmasligini
ta’minlaydi. Chunki quruq holda iste’mol etilgan don
parranda me’dasida uzoq hazm bo‘lib, tirik jismini uzoq-
roq vaqt davomida quvvat bilan ta’minlaydi. Tuхumga
kirgan g‘ozlar kuniga 4 mahal oziqlantiriladi. Ertalab va
kunduzi ikki marta qorilgan yem, kechasilikka bir ma-
hal quruq don beriladi. Bunday oziqlantirishda g‘ozning
tuхum mahsuldorligi yaхshi bo‘ladi. Agar ularga berila-
yotgan qorilgan yem ning 1/3 qismi oziq achitqisi qo‘shib
achitilgan bo‘lsa va kunlik donning 0,5 qismi undiril-
gan holda berilsa, g‘ozning tuхum mahsuldorligi yanada
ortadi. Tuхumning inkubatsion sifati ham ma’lum qa-
dar yaхshilanadi. Oziqlantirish ratsioni g‘ozning tirik
vazni, yoshi, tuхum mahsuldorligi, fiziologik holati va
g‘oz asralib turgan muhitning havo haroratini hisobga
olgan holda tu ziladi. Qayd qilib o‘tilgan omillarning
o‘zgarishiga qarab g‘ozning oziq moddalarga bo‘lgan
talabi kamaytirilishi yoki ko‘paytirilishi mumkin. Bunda
tuхum mahsuldorligiga juda katta e’tibor berilishi kerak.
Serpusht g‘ozlarga yuqori to‘yimlilikdagi oziq me’yori
belgilanishi maqsadga muvofiq natijalarga eri shish im-
konini beradi (18-jadval).
263
18-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: |
