O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi oliy ta’lim tizimi pedagog va rahbar kadrlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi

«Men mustaqil tadqiqiotchi» mavzusidagi «Blits-o‘yin» namunasi.

O‘zingizni tekshirib ko‘ring!

Harakatlar mazmuni	YAkka baho	YAkka xato	To‘g‘ri javob	Guruh bahosi	Guruh xatosi
Tadqiqot mavzusini shakllantirish
Tadqiqot muammosi bilan tanishish
Ilmiy tajriba tashkil etish va o‘tkazish
Tadqiqot maqsadini belgilash
Tajribani rejalashtirish

Eksperiment ma’lumotlarini jamlash va umumlashtirish
Farazlarni shakllantirish
Qayd qiluvchi eksperiment yoki tadqiqot vazifalarini ishlab chiqish

Izoh: Mazkur ishlanmadagi harakatlar mazmuni SH.Qurbonov va E.Seytxalilovlarning “Pedagogik ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish va o‘tkazish” nomli kitobidan olingan.

4-5 – to‘g‘ri javob – qoniqarli; 6-7 – to‘g‘ri javob – yaxshi; 8-9 – to‘g‘ri javob – a’lo tartibida baholanadi. “Brifing” metodi.

“Brifing”- (ing. briefing-qisqa) biror-bir masala yoki savolning muhokamasiga bag‘ishlangan qisqa press-konferensiya.

O‘tkazish bosqichlari:

1. 
   Taqdimot qismi.
   
2. 
   Muhokama jarayoni (savol-javoblar asosida).
   

Brifinglardan trening yakunlarini tahlil qilishda foydalanish mumkin. SHuningdek, amaliy o‘yinlarning bir shakli sifatida qatnashchilar bilan birga dolzarb mavzu yoki muammo muhokamasiga bag‘ishlangan brifinglar tashkil etish mumkin bo‘ladi.

“Portfolio” metodi. “Portfolio” – ( ital. portfolio-portfel, ingl.hujjatlar uchun papka) ta’limiy va kasbiy faoliyat natijalarini autentik baholashga xizmat qiluvchi zamonaviy ta’lim texnologiyalaridan hisoblanadi. Portfolio mutaxassisning saralangan o‘quv-metodik ishlari, kasbiy yutuqlari yig‘indisi sifatida aks etadi.

Oliy ta’lim muassasalarida portfolioning quyidagi turlari mavjud:

Faoliyat turi	Ish shakli
	Individual	Guruhiy
Ta’limiy faoliyat	Tinglovchilar portfoliosi, bitiruvchi, doktorant, tinglovchi portfoliosi va boshq.	Tinglovchilar guruhi, tinglovchilar guruhi portfoliosi va boshq.
Pedagogik faoliyat	O‘qituvchi portfoliosi, rahbar xodim portfoliosi	Kafedra, fakultet, markaz, OTM portfoliosi va boshq.

Nazorat savollari:

1. 
   Interfaol ta’lim tushunchasiga ta’rif bering?
   
2. 
   Interfaol ta’limning asosiy tamoyillarini sanang?
   
3. 
   Ma’ruza mashg‘ulotlarida foydalanish mumkin bo‘lgan interfaol ta’lim metodlari haqida ma’lumot bering?
   
4. 
   Tinglovchilarning ko‘nikma va malakalarini baholashga xizmat qiluvchi interfaol ta’lim metodlariga misol keltiring?
   
5. 
   Assessment metodi va grafik organayzerlarning mazmunini yoriting?
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Ishmuhamedov R., Abduqodirov A., Pardaev A. Ta’limda innovatsion texnologiyalar / Amaliy tavsiyalar. – T.: “Iste’dod” jamg‘armasi, 2008. – 180 b.
   
2. 
   Olimov Q.T. Pedagogik texnologiyalar. – T.: “Fan va texnologiyalar” nashriyoti, 2011. – 275 b.
   
3. 
   Tolipov O‘.Q., Usmonboeva M. Pedagogik texnologiyalarning tadbiqiy asoslari. – T.: Fan, 2006. – 247 b.
   
4. 
   Richard Arum, Melisa Velez. Inproving Learning Enviroment: Schol Discipline and Comporative Perspektive. Stanford Universiy Press, USA 2012.
   
   4. 
      Keys texnologiyasini umumiy tavsifi va uni ta’lim jarayoniga tatbiq etishning didaktik ahamiyati. Keyslarni yaratish metodikasi
      

So‘nggi vaqtlarda “Keys-stadi” metodi xorijiy mamlakatlar ta’limi amaliyotida muvaffaqiyatli qo‘llanib kelinmoqda va bugungi kunda respublika ta’limida ham tobora ommalashib bormoqda. SHu sababli ayni o‘rinda ushbu metod (texnologiya) mohiyati haqida so‘z yuritiladi.

Texnologiyaning asosiy vazifalariquyidagilardan iborat:

1. 
   Tahlil ko‘nikmalari va tanqidiy tafakkurni rivojlantirish.
   
2. 
   Nazariya va amaliyot birligini ta’minlash.
   
3. 
   Muammo yuzasidan turli qarashlar va yondashuvlarni namoyish qilish.
   
4. 
   Qarorlar qabul qilish va uning oqibatlariga
   
5. 
   doir mulohazalarni taqdim etish.
   
6. 
   Noaniqliklar mavjud bo‘lgan sharoitda muqobil
   
7. 
   variantlarni baholash ko‘nikmalarini shakllantirish
   

Darhaqiqat, keys-stadi tinglovchilarni har qanday mazmunga ega vaziyatni o‘rganish va tahlil qilishga o‘rgatadi. Uning negizida muayyan muammoli vaziyatni hal qilish jarayonining umumiy mohiyatini aks ettiruvchi elementlar yotadi. Bular quyidagilardir: ta’lim shakllari, ta’lim metodlari, ta’lim vositalari, ta’lim jarayonini boshqarish usul va vositalari, muammoni hal qilish yuzasidan olib borilayotgan ilmiy izlanishning usul va vositalari, axborotlarni to‘plash, ularni o‘rganish usul va vositalari, ilmiy tahlilning usul va vositalari, o‘qituvchi va tinglovchi (tinglovchi) o‘rtasidagi ta’limiy aloqaning usul va vositalari, o‘quv natijalari.

“Keys-stadi” texnologiyasi dastlab 1870 yilda AQSHning Garvard universitetining huquq maktabida ta’lim jarayonida qo‘llanilgan. Ushbu texnologiya Garvard universitetining biznes maktabida 1920 yilda qo‘llanila boshlangan. Keyslarning ilk to‘plami 1925 yilda biznes haqidagi Garvard universiteti hisobotlari asosida chop etilgan.

Hozirda texnologiya xorijiy mamlakatlarda iqtisodiyot, biznes sohalarida ham keng qo‘llanilmoqda. O‘zbekistonda mazkur texnologiyani ta’lim jarayoniga tatbiq etish yo‘lidagi harakatlar mustaqillik yillarida faollashdi.

Zamonaviy o‘qitish amaliyotida o‘quv keyslarining quyidagi turlari qo‘llanilmoqda (15-rasm):

12.