|
Mahsulot turlari | Yillar |
Aholi jon boshiga, kg
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
Barcha toifadagi xo’jaliklar
|
1.
|
Barcha turdagi
yalpi go’sht (tirik vaznda), ming tonna
|
1564,2
|
1672,9
|
1787,8
|
1906,3
|
52,9
|
55,8
|
58,6
|
61,4
|
2.
|
Sut, ming tonna
|
6766,2
|
7310,9
|
7885,5
|
8431,6
|
228,9
|
243,7
|
258,6
|
271,8
|
3.
|
Tuxum, mln. dona
|
3441,7
|
3873,7
|
4388,1
|
4950,0
|
116,4
|
129,1
|
143,9
|
159,6
|
4.
|
Jun, ming tonna
|
28,7
|
31,1
|
32,4
|
34,4
|
1,0
|
1,0
|
1,1
|
1,1
|
5.
|
Pilla, ming tonna
|
24,7
|
25,0
|
25,4
|
26,1
|
0,8
|
0,8
|
0,8
|
0,8
|
6.
|
Qorako’l teri, ming dona
|
1022,3
|
1116,9
|
1062,1
|
1061,3
|
34,6
|
37,2
|
34,8
|
34,2
|
* O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi. O’zbekiston qishloq xo’jaligi. Toshkent 2015 to’plam materiallari.
2000 yilda 1990 yilga nisbatan qoramollar soni 27,6 foizga, qo’y va echkilar - qariyb 1,7 foizga, otlar-50 foizga ko’paygan, cho’chqalar soni esa-8,8 marta, parrandalar-2,6 marta kamaygan. Asosiy mahsuldor hayvonlarni sharti qoramolga aylantirilgan soni- qariyb 8 foizga ko’paygan.
Chorva mollari ayrim turlarining ma’lum darajada kamayishi yoki ularning o’sish sur’atining nisbatan pastligi, chorva mahsulotlarini ishlab chiqarish va iste’moldagi ayrim tarkibiy o’zgarishlar bo’lsa bu kamchiliklar 2004 yilga kelib birmuncha muvofiqlashtirishga erishildi.
Ayrim turlar – cho’chqachilik, parrandachilikdagi bu nomutanosiblikni barham berishda ma’lum darajadagi natijaga erishildi.
Keyingi davrda chorva mollari boshsonining, jumladan qoramollar bosh sonining oshib borishi, hukumatimiz tomonidan bu sohaga yuksak e’tibor qaratilayotganligining yorqin natijasidir.
Chorva mollarining mahsuldorlik ko’rsatkichlarida ham o’zgarishlar mavjud. Masalan, 1990 yilda oldingi 10 yillikka har bir bosh sigirdan sog’ilgan sut 3,9 marta, tovuqdan olingan tuxum-3 marta, qo’ydan qirqilgan jun - qariyb 3 marta, so’yilgan hayvonlarning vazni ham sezilarli darajada oshgan.
2000 yilda 1990 yilga nisbatan ayrim hayvonlarning mahsuldorlik ko’rsatkichlari biroz pasaygan. Masalan, har bir bosh sigirdan sog’ilgan sut 14 foizga, har bir tovuqdan olingan tuxum-7 foizga, so’yilgan qoramollarning vazni - qariyb 9 foizga kamaygan. Mahsuldorlik ko’rsatkichlarining pasayishi dastavval hayvonlarni oziqlantirish darajasining pastligi va boshqa real imkoniyatlardan foydalanish holati bilan bog’liq.
2-jadval
O’zbekistonda asosiy chorva mollarining davrlar bo’yicha dinamikasi (1 yanvar holatiga, ming bosh)*
Chorva turlari
|
Yillar
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
Barcha toifadagi xo’jaliklar
|
1.Yirik shoxli qoramollar
|
6571,4
|
7044,6
|
7457,9
|
8026,3
|
8510,7
|
9094,7
|
9642,7
|
10141,3
|
10607,3
|
10995,2
|
shu jumladan sigirlar
|
2821,3
|
2982,5
|
3124,9
|
3327,1
|
3535,7
|
3758,1
|
3878,4
|
3935,0
|
4020,6
|
4084,3
|
2.Qo’y va echkilar
|
11351,9
|
12016,2
|
12635,6
|
13523,3
|
14432,6
|
15340,9
|
16189,0
|
17128,8
|
17717,6
|
18438,9
|
3.Cho’chqalar
|
86,9
|
93,1
|
96,2
|
97,8
|
96,5
|
100,0
|
96,8
|
95,2
|
92,7
|
87,8
|
4.Parranda
|
20540.4
|
24188,4
|
26118,9
|
29505,4
|
33053,0
|
37733,3
|
42818,4
|
47485,8
|
52363,2
|
56276,3
|
5.Ot
|
158,1
|
162,4
|
168,3
|
175,8
|
180,6
|
187,3
|
195,2
|
202,2
|
208,8
|
213,4
|
Fermer xo’jaliklari
|
1.Yirik shoxli qoramollar
|
332,3
|
375,6
|
421.1
|
480,8
|
496,7
|
501,7
|
507,2
|
524,9
|
539,8
|
545,2
|
shu jumladan sigirlar
|
105,4
|
121,3
|
137,4
|
162,4
|
168,6
|
171,2
|
174,1
|
183,1
|
186,3
|
187,2
|
2.Qo’y va echkilar
|
501,1
|
649,4
|
872,3
|
1007,3
|
1097,7
|
1149,9
|
1203,1
|
1267,3
|
1310,0
|
1336,6
|
3.Cho’chqalar
|
13,0
|
15,0
|
15,9
|
13,5
|
10,0
|
10,2
|
8,2
|
8,2
|
7,6
|
8,2
|
4.Parranda
|
756,4
|
875,8
|
1333,3
|
2565,9
|
3475,3
|
3958,6
|
4974,2
|
5739,6
|
6434,3
|
6670,8
|
5.Ot
|
12,3
|
13,8
|
16,3
|
17,2
|
17,7
|
18,3
|
18,9
|
19,6
|
20,7
|
20,7
|
Dehqon va aholining shaxsiy yordamchi xo’jaliklari
|
1.Yirik shoxli qoramollar
|
6061,3
|
6538,6
|
6944,6
|
7449,2
|
7919,8
|
8497,1
|
9033,8
|
9509,4
|
9957,4
|
10328,1
|
shu jumladan sigirlar
|
2656,2
|
2818,2
|
2959,5
|
3136,5
|
3338,3
|
3557,4
|
3672,1
|
3718,6
|
3799,6
|
3861,9
|
2.Qo’y va echkilar
|
8417,7
|
9053,0
|
9603,9
|
10433,6
|
11268,9
|
12146,7
|
13035,7
|
14166,0
|
14771,6
|
15459,9
|
3.Cho’chqalar
|
55,4
|
62,5
|
67,9
|
72,8
|
73,2
|
76,6
|
76,9
|
76,9
|
75,1
|
69,2
|
4.Parranda
|
14578,8
|
16609,2
|
17886,2
|
19406,5
|
21236,6
|
22561,0
|
25771,3
|
30427,7
|
33204,9
|
35623,0
|
5.Ot
|
125,8
|
132,3
|
138,3
|
144,8
|
149,4
|
156,3
|
163,9
|
170,5
|
176,0
|
180,4
|
Qishloq xo’jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlar
|
1.Yirik shoxli qoramollar
|
177,8
|
130,4
|
92,2
|
96,3
|
94,2
|
95,9
|
101,7
|
107,0
|
110,1
|
121,9
|
shu jumladan sigirlar
|
59,7
|
43,0
|
28,0
|
28,2
|
28,8
|
29,5
|
32,2
|
33,3
|
34,7
|
35,2
|
2.Qo’y va echkilar
|
2433,1
|
2313,8
|
2159,4
|
2082,4
|
2066,0
|
2044,3
|
1950,2
|
1695,5
|
1636,0
|
1642,4
|
3.Cho’chqalar
|
18,5
|
15,6
|
12,4
|
11,5
|
13,3
|
13,2
|
11,6
|
10,0
|
10,0
|
10,4
|
4.Parranda
|
5205,2
|
6703,4
|
6899,4
|
7533,0
|
8341,1
|
11213,7
|
12072,9
|
11318,5
|
12724,0
|
13982.5
|
5.Ot
|
20,0
|
16,3
|
13,7
|
13,8
|
13,5
|
12,7
|
12,4
|
12,1
|
12,1
|
12,3
|
* O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi. Yillik statistik to’plam. Toshkent 2013 yil va O’zbekiston qishloq xo’jaligi. Toshkent 2015 to’plam materiallari.
2012 yilda 2004 yilga nisbatan qoramollar soni qariyb 1,8 martaga, qo’y va echkilar – 1,6, parrandalar – 2,7 martaga va otlar soni 33,6 % ga oshgani holda cho’chqalar soni esa 26,3 % ga kamaygan. 2014 yilda esa 2005 yilga nisbatan - qoramollar soni 67,3 % ga, shu jum. sigirlar soni 44,8% ga, qo’y va echkilar-62,4 % ga, cho’chqalar deyarli o’zgarmagani holda, parrandalar –2,7 martaga va otlar soni 35,0 % gaoshgan. Shu davrda fermer xo’jaliklari, dehqon va aholining shaxsiy yordamchi xo’jaliklari, shuningdek, qishloq xo’jaligi faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlarda ham xuddi shundayo’sishtendensiyasi mavjud. Hozirgacha chorvachilik hayvonlari bosh sonida ham,chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarishda ham dehqon va aholining shaxsiy yordamchi xo’jaliklari yetakchilik qilishmoqda.
2005-2014 yillarga kelib go’sht ishlab chiqarish dinamikasida barcha hayvonlar go’shtlarining ko’payganligini quyidagi 3-jadvalda ko’rish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
