O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi o. T. Hasanova, V. V. Zаyniddinоv hayot faoliyati xavfsizligi

 
Rixter shkalalarini taqqoslanishi
 
MSK 
shkala
si 
(ball) 
Rixter 
shkalasi 
(M) 
Zilzila 
kuchi 
Qisqacha tavsifi 
I 
- 
Sezilar-
sezilma
s 
Faqat seysmik asboblar bilan
sezish mumkin 
II 
2 
Juda 
kuchsiz 
Yuqori qavatli uylarda yashovch 
aholining bir qismi sezadi. 
III 
2,5-3 
Kuchsiz 
Ba’zi bir odamlar sezishi mumkin, 
osma lampalar еngil tebranadi. 
IV 
3,5 
Sezilarli 
Aholining hammasiga еrning еngil 
tebranayotgani seziladi. Devor va 
shiplarda yoriqlar paydo bo’ladi
V 
4-4,5 
Ancha 
kuchli 
Ko’chada va uyda bo’lganlarning 
hammasi 
sezadi. 
Binolar 
va 
mebellar tebranayotgani ko’rinadi.
VI 
5 
Kuchli 
Odamlar 
uylaridan 
yugurib 
tashqariga chiqib ketadi. Osma 
soatlar mayatnigi to’xtab qoladi. 
VII 
5,5-6 
Juda 
Devorlarda katta yoriqlar paydo 

---

317 
kuchli 
bo’ladi, devorlarning suvog’i ba’zi 
еrlari ko’chib tushadi. 
Osib qo’yilgan narsalar kuchli 
tebranadi. Mebellar o’rnidan siljib 
ketadi. G’ishtdan qilingan uylarda 
ham 
yoriqlar 
va 
boshqa 
o’pirilishlar 
yuz 
beradi. 
Daryolarning va tog’larning yon 
bag’rilarida 
siljishlar 
paydo 
bo’ladi. 
VIII 
6-6,5 
Buzib 
yuboruv
chi 
Uylar jiddiy shikastlanadi. Soy 
bo’ylari va tepalar yon bag’rilarida 
yoriqlar paydo bo’ladi. 
IX 
7 
Vayron 
qiluvchi 
G’ishtdan qilingan uylar kuchli 
zararlanadi va buzilib tushadi. 
Sinchli uylar qiyshayib o’z shaklini 
yo’qotadi. 
X 
7,4 
Kuchli 
vayrona
likka 
olib 
keluvch
i 
Deyarli hamma uylar qulaydi. 
Tepaliklar va daryolar yon bag’rida 
o’pirilishlar vujudga keladi. 
XI 
8 
Falofatl
i 
Deyarli hamma uylar qulaydi,temir 
yo’llarning hammasi qiyshayib 
yaroqsiz holga keladi, yo’llar va 
kommunikatsiyalarning 
deyarli 
hammasi ishdan chiqadi 
XII 
8,9 
kuchli 
falofatli 
Ko’rilmagan darajadagi vayronalar. 
Еr ko’rilmagan darajada yorilib 
jarlar hosil bo’ladi