O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti magistratura bo„limi

Dissertasiya  tuzilishi:  dissertasiya  kirish,  uchta  bob,  xulosa,  foydalanilgan 

adabiyotlar ro‟yxati va ilovalardan iborat. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I BOB. TA‟LIM TIZIMIDA PEDAGOGIK DASTURIY VOSITALARNING 

O`RNI VA AHAMIYATI 

---

 

1.  Pedagogik dasturiy vositalar va ularni ta‟lim tizimidagi o‟rni 

Oliy  ta‟lim,  o‟rta  maxsus,  kasb-hunar  ta‟limi  bosqichida  «Informatika» 

fanini  o‟qitishning  bosh  maqsadlaridan  biri  sifatida  ta‟lim  muassasalarida    tahsil 

olayotgan  talabalarga  informatikaning  kasbga  yo‟naltirilgan  va  amaliy  jihatlari 

haqida  bilim  berish,  zamonaviy  kompyuterlarning  dasturiy  ta‟minoti,  shu 

jumladan,  amaliy  va  xizmat  ko‟rsatuvchi  dasturlar  bilan  ishlash  malakasini  hosil 

qilish,  shu  bilan  bir  qatorda  web-sahifalarda  turli  animasiyalarni  yaratish, 

zamonaviy  axborot  texnologiyalari  haqida  umumiy  ma‟lumot  berish  hamda 

ularning  bilimlarini  yaratilgan  electron  baholash  tizimi  orqali  nazorat  qilib 

borishdan  iborat deb belgilandi. 

Pedagogik  dasturiy  vositalar  yaratish  texnologiyalari  har  bir  kasb  egasi 

uning  faoliyat  ko‟rsatish  turidan    qat‟iy  nazar  egallashi  kerak  bo‟lgan  tayanch 

nazariy    va  amaliy  ma‟lumotlarni  o‟z  ichiga  oladi.  Dastur  4  asosiy  qismga 

bo‟lingan: 

-  pedagogik dasturiy vositalarning umumiy ta‟rifi va turlari;  

-  pedagogik-dasturiy vositalar yaratish tamoyillari;  

-   pedagogik-dasturiy vositalarini yaratish texnologiyalari;  

-  pedagogik dasturiy vositalardan foydalanish metodikasi. 

Web-sahifalar  nimaligini  va  ularning  ishlatilishini,  qanday  yaratilishi  va 

boshqarilishini bilish hamda tushunib olish uchun avvalo zamonaviy internet tizimi 

nima  va  u  nima  uchun  kerakligini  olish  lozim.  Dunyo  miqyosidagi  Internet  deb 

atalgan  elektron  ma‟lumotlar  uzatish  tizimi  qaysidir  bir  insonning  ikki 

kompyuterni  bir-biri  bilan  ulab,  ma‟lumot  uzatish  mumkinligini  isbotlagandan 

so„ng , paydo bo„ldi.  

Dunyo  miqyosidagi  hisoblash  tarmog„ining  ilk  modeli  xuddi  shu  tarzda 

vujudga  keldi  va  shiddat  bilan  rivojlanib  ketdi.  Deyarli  barcha  davlatlar 

hududlarida  mavjud  bo„lgan  o„rgimchaksimon  hisoblash  tarmog„i  (World  Wide 

Web) planetamizning istalgan joyidagi insonlar bilan faol muloqot qilishga imkon 

---

beradi  va  bu  bilan  xilma-xil  mamlakatlardagi  turfa  xil  insonlarga  ular  orasidagi 

siyosiy,  madaniy,  irqiy,  diniy  va  jug„rofiy  farqlarga  qaramay,  erkin  aloqa  qilish 

imkonini beradi. 

Xilma xil sohalar va fanlarga bag„ishlangan multimediali dasturiy  mahsulotlar 

HTML-sahifalari  to„plami  shaklida  tashkil  qilingan  bo„lib,  maxsus  dasturiy  tillarni 

ishlatishni talab qilmaydilar, chunki ma‟lumotlar bilan ishlashga imkon beruvchi turli 

dasturlar  (masalan,  Web-brouzerlar)  ko„pchilik  xususiy  kompyuterlar  stan-dart 

dasturiy  ta‟minotining  tarkibiy  qismi  sifatida  mavjuddir.  Demak,  bun-day  sharoitda 

foydalanuvchidan  faqat  ishlab  chiqarilayotgan  informatsion  mahsulot  mavzusi  bilan 

bog„liq ishnigina bajarish talab qilinadi, xolos, ya‟ni matnlar tayyorlash, rasmlar topish 

yoki  chizish,  HTML-sahifalar  hosil    qilish  hamda  sahifalararo  aloqalar  qanday 

bo„lishini  aniqlash  tegishli  infor-matsion  mahsulotni  ishlab  chiqish  uchun  yetarli 

bo„ladi. Hozirgi paytda gipermatnlarni belgilash dasturiy tili yoki  HTML  internetda 

yaratilayotgan barcha informatsion mahsulotlarning asosi desak, uncha yanglishmagan 

bo„lamiz.  Undan  tashqari,  HTML  dasturiy  tili  Web-sahifalar  yaratishning  asosi 

sifatida tasviriy san‟atning yangi turi Web-dizaynga bevosita aloqa-dordir. Internetdagi 

dizaynerga rasm va tasvirlar tayyorlashning o„zi ishning tugallanishini anglatmaydi, u 

yana  bu  informatsion  mahsulotlarni  tarmoqqa  joylashtirishi,  Web-sahifalar  orasida 

aloqalar  o„rnatishi,  matn,  tasvir  va  rasmlarning  harakatini  amalga  oshirishi,  ranglarni 

estetik jihatdan to„gri va chiroyli tanlashi, psixologik jihatlarga ham biroz e‟tibor berishi 

kerak bo„ladi. Gipermatnlarni belgilash dasturiy tili (yoki  HTML tili)da  bir qancha 

maxsus  nomlar  va  yangi  iboralar  bo„lib,  ularni  qisqacha  tushuntirib  o„tish  maqsadga 

muvofiqdir

7

.