O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti shahrisabz filiali

dojdevikdir.
Uni soxta dojdevikdan farqlay olish 
lozim. Soxta dojdevik yoqimli hid taratadi. Mevali tanasi sharsimon yoki tugunaksimon shaklda 
bo`ladi, soxta poyasi bo`lmaydi, qobiqi bir qavat. Qo`ziqorin yo`g`on, po`sti qalin, bo`qoqli, 
kamdan-kam hollarda qoplamali, oqish-sarg`ish, kamdan-kam hollarda sarg`ish-qizil rangda 
bo`ladi.
Yosh qo`ziqorin yorilsa, qobiq ostida dastlab sarg;ish-oqish go`shti ko`rinadi, so`ng u 
binafsha qora rangga kiradi, yetilganida esa jigarrang-kulrang kasb etib, oqish yo`llari bo`ladi, 
marmarsimon jilva qiladi, bu uni haqiqiy dojdevikdan farqlovchi asosiy jihatidir. 

---

204 
Qo`ziqorindan zaharlanish belgilari va alomatlari 
Zaharlanish belgilari 3-24 soatdan so`ng ko`zga tashlanadi: to`satdan qorin og’riydi, qayt 
qilinadi, ich ketishi kuchayadi, umumiy madorsizlik, tortishish, tana harorati pasayishi, so`lak 
ko`p ajralishi, ko`z qattiq yoshlanishi, bosh aylanishi, asabiy harakat qilish, miya chalg’ishi, 
ko`zga yo`q narsalar ko`rinishi, alahsirash kuzatiladi. Soxta to`nka zamburug’idan zaharlanishda 
30 minutdan so`ng ich qattiq buzilganining belgilari ko`rinadi. 
Qo`ziqorindan zaharlanganda
huddi ovqatdan zaharlangandagi kabi birinchi yordam 
ko`rsatiladi, 
O`simliklardan zaharlanish. 
Bu holat ko`pincha issiq kunlarda noma'lum o`simliklarni ziravor sifatida ovqatga 
qo`shib yeydigan turistlar, hamda yozgi ta'tilda lagerga va dala-hovlilarga ketadigan bolalar 
orasida uchraydi. 
Ba'zan odamlar «bilagonlar» maslahatiga ko`ra giyoh ekstraktlari va qaynatmalarini 
ichib, o`zlarini davolamoqchi bo`lganlarida o`simlikdan qattiq zaharlanish sodir bo`ladi. Ayrim 
zaharli o`simliklarga tegilsa, ular terini hamda og’iz shilliq pardasini qattiq kuydirib, allergik 
reaktsiya keltirib chiqaradi. 
Tabiatda beladonna, oddiy zirk, bangidevona, mingdevona, bagulnik, kanakunjut, bo`ri 
jo`ka mevasi, karqa ko`z mevasi, taflon, ituzum kabi zaharli o`simliklar uchraydi.