Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi



Download 1,68 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/36
Sana09.03.2022
Hajmi1,68 Mb.
#487083
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   36
Bog'liq
2. Mamatqulova M. BMI 2021

1.2-rasm. Ernest Rezerford
1.3 -rasm Rezerfordning oltin folga tajribasi 

Biroq, Rezerford kuzatgan narsa shundaki, alfa-zarralarning aksariyati 


toʻgʻridan-toʻgʻri oltin folga orqali oʻtayotganda, ularning ba’zilari burilib ketgan 
va hatto bir nechtasi aks etgan. Rezerford Tomsonning olxoʻri pudingi modeli 
notoʻgʻri boʻlishi kerak degan xulosaga keldi. Olxoʻri pudingiga otilgan oʻq hech 
qachon olxoʻri pudingida aks etmaydi va sizga qaytib keladi. 
U atomning deyarli butun massasi toʻplanadigan musbat zaryadlangan 
yadrodan iborat boʻlishini taklif qildi. Agar alfa zarrachasi bilan ushbu yadro 
toʻqnashgan boʻlsa, alfa zarrachasi aks etar edi. Agar alfa zarrachasi yadro yonidan 
oʻtib ketsa, alfa zarrachasi burilib ketadi. Agar alfa zarrachasi yadrodan kattaroq 
masofada oʻtib ketsa, alfa zarrachasi atomni deyarli burilmagan holda oʻtkazib 
yuboradi. Alfa zarralarining aksariyati burilmaganligini kuzatish Rezerfordni 
umumiy atom yadrodan ancha kattaroq boʻlishi kerak degan xulosaga olib keldi, 
aslida bu ma’lumotlar unga atom radiusi taxminan 10 000 baravar kattaroq 
boʻlishini hisoblashga imkon berdi. yadro radiusi. Bu shuni anglatadiki, atomlar 
asosan boʻsh joy boʻladi. Boʻsh joyni tushuntirish uchun Rezerford elektronlar 
Quyosh atrofidagi sayyoralar singari yadro atrofida aylanib yuradi deb taxmin 
qildi. Bunga atomning planetar modeli deyiladi (1.4-rasm). 


17 
1.4-rasm Rezerfordning atom modeli. 
 
Atomning Bor modeli. 
Rezerfordning atom modeli atom nazariyasining 
rivojlanishida yana bir katta qadam boʻldi, ammo u bilan bogʻliq muammolar 
mavjud edi, chunki u fizikaning asosiy tamoyillarini buzdi. Orbitadagi elektron 
oʻz-oʻzini tezlashtiradigan elektr zaryadlangan zarradir va fizika qonunlariga koʻra 
bunday zarralar elektromagnit nurlanishni chiqarishi kerak. Ammo normal 
sharoitda atomlar elektromagnit nurlanishni chiqarmaydilar. Ikkinchidan, agar 
elektron elektromagnit nurlanishni chiqargan boʻlsa ham, demak, bu elektron 
energiyani yoʻqotishini anglatadi, chunki elektromagnit nurlanish energiya 
shaklidir. Biroq, doimiy ravishda energiyani yoʻqotadigan elektron uni yadro 
atrofida oʻz orbitasida beqaror qiladi va atom oxir-oqibat qulab tushguncha u 
yadroga yaqin pastga aylanishi kerak. Ammo, atomlarning qulashi eksperimental 
tarzda kuzatilmagan, ular ancha barqaror turlar. Rezerford atom modelining bu 
qiyinchiliklari uning atom tuzilishi uchun yakuniy javob boʻlishi mumkin 
emasligini anglatardi.


18 

Download 1,68 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish