O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika

Ma’naviyat
insonning ruhiyati bilan bog‘liq.Inson ruhiyati, albatta, tashqi 
ta‘sirlar natijasida o‘zgarib turadi. Insonning iqtisodiy ahvoli, jamiyatda tutgan 
o‘rni va mavqei uning ma‘naviyatiga ta‘sir qilmay qolmaydi. Ammo, baribir, 
ma‘naviyat o‘z mustaqil yo‘nalishiga ega.Masalan, inson qanchalik boy, o‘ziga 
to‘q bo‘lsa, shunchalik uning ma‘naviy kamoloti yuqori yoki, aksincha, past 
bo‘ladi, desak, har ikki hukmda ham yanglishib qolamiz. Alisher Navoiy, Xoja 
Ahrori Valiy, Maxdumi A‘zam, Xoja Sa‘d Jo‘yboriy kabi allomalar ham ma‘naviy 
barkamol, ham nihoyatda badavlat bo‘lishgan. Shu bilan birga, dunyo molidan yuz 
o‘girgan, umrini zohidlikda o‘tkazgan buyuk allomalarimiz ham kam emas. 
Aksincha, nihoyatda ziyod mol-davlat sohibi bo‘lgan holda ma‘naviy kamolotdan 
uzoq kimsalar, yoki na dunyo molini, na ma‘naviy kamolotni qo‘lga kirita olmagan 
bechoralar ham hayotda uchrab turishini hamma biladi. 
Siyosat va iqtisodning manbasi ham, maqsadi ham ushbu foniy dunyodan 
tashqarida emas. Inson zoti bu sinov dunyosiga kirib kelar ekan, undagi moddiy 
vujud iqtisodiy ehtiyojni tug‘diradi, har bir tirik zot tug‘ilgandan keyin kun 
kechirish tashvishiga tushadi. Siyosat jamiyatga oid tushuncha, insonlar jamiyati 
shakllangan ekan, unda turli shaxslar, toifalar manfaatlarini qaysidir bir usulda 
muvofiqlashtirib turish ehtiyoji mavjud.Ushbu ehtiyoj siyosatni paydo qiladi. 
Ma‘naviyat o‘z manbasiga ko‘ra ham, maqsadiga ko‘ra ham bu foniy 
dunyodan tashqariga - baqoga yo‘nalgan. Ma‘naviyat asli baqoning fanoda zuhur 
etishidir.Ma‘naviyat inson uchun moddiy ehtiyoj ham, siyosiy zarurat ham 
emas.Ma‘naviyat insonning o‘z mohiyati oldidagi mas‘ulligidir.Uning mohiyati 
esa Borliq abadiyatiga daxldor. 
O‘zbekiston Prezidenti I.A.Karimov o‘zining yuqorida tilga olingan yangi 
kitobida ma‘naviyatga shunday ta‘rif beradi: