O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti sirtqi (maxsus sirtqi) bo‘lim

Kirish
Mavzuning dolzarbligi. O`zbekiston mustaqillikka erishgach, jamiyatning ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy va ma’naviy sohalarida katta islohotlarning sodir bo`lishi kelajak avlod tarbiyasi oldiga muhim vazifalarni qo`ymoqda. Bu, avvalo, kelajak avlodning ana shu o`zgarishlarga dadil moslasha oladigan yuksak bilim, mahorat, keng dunyoqarash va e’tiqodga ega bo`lishini talab etadi. O‘zbekistonning o‘ziga xos taraqqiyot modelida ma’naviyat ustuvorligi barqaror rivojlanishning asosi bo‘ldi.
“ Ko‘p yillik kuzatish va tadqiqotlar shuni kursatadiki, inson o‘z umri davomida oladigan barcha informatsiyaning 70 foyizini 5 yoshgacha bo‘lgan davrda olar ekan”- deb ta’kidlaydi Bugungi bolalar qayerda yashashidan qat’iy nazar, doimiy ravishda ijtimoiy, siyosiy, ekologik, ilmiy, texnikaviy va industrial soxalardagi o‘zgarishlar bilan tuqnash kelishlariga tug‘ri keladi. Bolaning rivojlanishi va o’sishi o‘zluksiz. davom etadigan jarayondir. Bu davrda uning shaxs sifatida shakllanishi, ilk bor olamni atrofidagi ashyo va buyumlar orkali anglab, undan o‘zicha ma’no topishga intilishi, kizikish va xissiyotlari rivojlanishini ko‘zatamiz.
Xayotning xar bir davri, rivojlanish xususiyaxlari va extiyojlariga kora o‘ziga xos boskichlarga ega. Bolaning o’sib, ulgayishida makgabgacha bulgan davrni shular sirasiga kiritish mumkin. Bolalar oxangraboli olam xisoblanib, juda tez usish, rivojlanish va o‘zgarishlar ichida yashaydilar. Bu farzand tarbiyasida aynan shu palla qanchalik axamiyatli ekanining yana bir isbotidir.
Bolaning rivojlanishi, ruxiyati va ta’lim-tarbiyasidagi o‘ziga xos davrlar, davrlarga monand o‘zgarishlar, muammolar xaqida xikoya qiladigan ushbu dastur nafaqat tarbiyachilar, balki, oilalar va ota-onalar uchun eng yaqin maslaxatchi va sirdosh bo’la oladi.
Maktabgacha ta’lim bola shaxsini soglom va yetuk, shu bilan birga maktabga tayyorlagan xolda shakllantirish maqsadini ko‘zlaydi. O‘zbekiston Respublikasi "Ta’lim to‘g‘risida'gi Qonunning 11-moddasida: "Bu ta’lim 6-7 yoshgacha oilada, bolalar bogchasida va mulk shaklidan kat’iy nazar, boshqa ta’lim tashkilotlarida olib boriladi",- deb ta’kidlangan. Darxaqiqat. ta’lim-tarbiya qanchalik erta boshlansa, uning samarasi shunchalik erta namoyon bo’ladi va insonning bu tun xayot tarziga ijobiy ta’sir qiladi.
Maktabgacha ta’lim tizimini takomillashtirish, ta’lim-tarbiya jarayonini tarbiyachilar tomonidan to’g’ri tashkil etilishi, mas’ul shaxslar tomonidan uni nazorat qilinishining afzalligini ta’minlash, maktabgacha yoshdagi bolalar ota-onalarining oilada bola tarbiyasi bilan shugullanishi uchun kulaylik yaratish maksadida "Ilk qadam" tayanch dasturi asosida ishlab chikildi.
Dastur mazmun-moxiyati bilan bolalarning psixofiziologik kamol topish tamoyilidan kelib chiqib, ularning atxrof-olamdagi vokea-xodisa, narsalarga munosabati xamda turli soxalar bilan aloka kilishlarini nazarda tutadi.
Dasturda o‘zbek xalq og’zaki ijodi, xalq o’yinlari, musiqasi, rakslari, amaliy san’at asarlari va tabiatiga katta axamiyat berilgan. Shu bilan birga dasturda boshqa xalqlarga xurmat xissini tarbiyalash nazarda tutilgan va bolalarni mexribonlik, go‘zallik xayrixoxlikka orgatishga aloxida urg’u beriladi.
Dasturni amalga oshirishda bolalarning jismoniy va psixik sogligini mustaxkamlash, xarakat va gigiyenik malakalari asoslarini shakllantirish vazifasini bajarish muxim xisoblanadi. Dastur bolalarga valeologik talim berishni nazarda tutadi: bolada soglom turmush tarzi xaqida tasavvurlar shakllangan bo’lishi. gigiyenik va xarakat madaniyatining muximligini anglashi, salomatlikni asrash, organizmni ximoya qilish, o‘zi va o‘zgalari haqida zarur yordam ko’rsatishni bilish kabilar bolaning shaxsiy madaniyati, ijtimoiy ximoyalanganini bildiradi.