O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti mirzayeva farog’at kasbiy fanlarni o’qitishda ilg’or pedagogik texnologiyalardan foydalanish

2-tarqatma material. Keys-stadi metodining kategorial apparati

Keys-stadi ta’lim metodining kategorial apparatini shakllantirish undan foydalanishning samaradorligini sezilarli darajada oshirish imkoniyatini beradi hamda ta’lim jarayonida metodning texnologiyalashtirishga imkon beradi. Keys-stadi metodining asosiy tushunchalari qatoriga “vaziyat” va “tahlil”, ushbu ikki tushunchaning uyg’unlashuvidan kelib chiqqan “vaziyat tahlili” kiradi. Falsafiy nuqtai nazardan “vaziyat” atamasi o’z ichiga bir qator kontekstlarni birlashtiradi. Shuning uchun, ushbu atama yuqori darajadagi barqarorsizlik bilan tavsiflanuvchi va o’z tarkibida bir qator ziddiyatlarga ega bo’lgan muayyan holat sifatida izohlanishi mumkin. Vaziyat aksariyat hollarda o’zgarish moyilligiga ega bo’lib, uning o’zgarishi ushbu vaziyatda ishtirok etuvchi sub’ektlarning faoliyatiga ko’p jihatdan bog’liq bo’ladi. Vaziyat insonlar ta’siriga nisbatan ochiq bo’lib, insonlarning xatti-harakatlari esa ushbu vaziyatda o’z maqsadlariga erishishlari va qiziqishlarini qondirishlariga bog’liq bo’ladi.

Keys-stadi metodining yana bir bazaviy kategoriyasi bu “tahlil (analiz)”dir. Tahlil etish kategoriyasi ob’ektni xayolan bo’laklarga bo’lish yoki ilmiy tadqiq etish sifatida tushunilishi mumkin. Analizning turli tasniflari mavjud bo’lib, umumiy ma’noda analiz tasnifini quyidagicha aniqlashtirish mumkin: tizimli analiz, korrelyatsion analiz, faktorli analiz, statistik analiz va boshqalar. Analizning ushbu barcha turlari keys-stadi metodi doirasida qo’llanilishi mumkin bo’lib, mazkur holat metodning imkoniyatlarini yanada kengaytiradi. Keys-stadida vaziyatni anglash, tafakkur qilish jarayonida amalga oshishi mumkin bo’lgan bir qator analitik faoliyat turlari ishtirok etishi mumkin. Bu esa o’z navbatida o’qituvchidan yuqori darajadagi metodologik madaniyatni talab etadi.