O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti sh. A. Do‘stmuhamedova, X. A. Tillashayxova

Tadqiqotchilik o‘qitish metodini
qo‘llashda andragog tinglovchi bilan 
hamkorlikda hal etilishi zarur bo‘lgan masalani aniqlab oladi, tinglovchilar esa 
mustaqil ravishda taklif etilgan masalani tadqiq etish jarayonida zaruriy bilimlarni 
mavjud bilimlar orasidan saralaydilar va yetishmayotgan zaruriy bilimlarni 
aniqlab ularni o‘zlashtiradilar. Masalaning yechimi bo‘yicha boshqa vaziyatlar 
bilan taqqoslaydilar. Masalani yechish davomida tinglovchilar ilmiy bilish 
metodlarini o‘zlashtirib tadqiqotchilik faoliyatini olib borish bo‘yicha mavjud
ko‘nikma va tajribalarini mustaxkamlaydilar. 
Ta’lim jarayonida tadqiqotchilik o‘qitish metodini qo‘llashda andragog va 
tinglovchi tomonidan quyidagi harakatlar amalga oshiriladi:

---

280 
Andragog 
faoliyatining
tuzilmasi 
Tinglovchi faoliyatining tuzilmasi 
-
o‘quvchilarga 
o‘quv 
muammosini taklif etish; 
-
o‘quvchilar bilan hamkorlikda 
tadqiqot masalasini o‘rnatish; 
-
o‘quvchilarning 
ilmiy 
faoliyatini tashkil etish 
-
o‘quv muammolarining amaliy 
mohiyatini anglab olish; 
-
tadqiqot muammosini andragog va 
tinglovchi bilan birgalikda o‘rnatishda 
faollik ko‘rsatish; 
-
ularni yechish usullarini mavjud 
tajribalariga asoslangan va taqqoslangan 
ravishda topish; 
-
tadqiqiy 
masalalarni 
yechish 
usullarini mustaxkamlash
Evristik va tadqiqotchilik metodlari tinglovchilardan ijodiy xususiyat kasb 
etuvchi yuqori darajadagi bilish faoliyatini tashkil eta olish ko‘nikma va 
malakalarini namoyon etishni taqozo etadi. Buning natijasida tinglovchilar 
mustaqil ravishda yangi bilimlarni o‘zlashtira oladilar. Ular odatda 
tinglovchilarning mavjud bilim va ko‘nimalarini hisobga olgan holda ma’lum 
holatlarda qo‘llaniladi. Ushbu metodlar tinglovchilarning o‘z faoliyatlariga doimiy 
ravishda 
yangicha 
yondashuv 
bilan 
qarash 
ko‘nikmalarini 
mustahkamlaydi.Chunki kattalar ta’limini faol joriy etishga yo‘naltirilgan ijtimoiy 
harakat amalga oshirilayotgan mavjud sharoitda ushbu yo‘nalishdagi loyihalarni 
tayyorlash o‘ziga xos dolzarb ahamiyatga ega bo‘lib bormoqda.