O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

Korall  riflari.  Atlantika,  Hind  va  Tinch  okeanlari  tropik  qismida  rif  hosil  qiluvchi 
madrepor  korallar  tarqalgan.  Ular  boyi  2  m,  ba‘zan  4  m  ga  (Asgoroga)  yetadi.  Riflar  iliq 
dengizlarning  qirg‘oqqa  yaqin  sayoz  qismida,  ayniqsa  Avstraliya,  Indoneziya,  Okeaniya 
sohillarida keng tarqalgan. Riflar Qizil dengizda ham uchraydi. Korallar qishda harorat 20° dan 
pastga  tushmaydigan  suvlarda  ayniqsa,  barq  urib  rivojlanadi.  Riflar  tanasida  bir  hujayrali  suv 
o‘tlari  simbioz  yashaydi.  Shu  sababdan  korallar  suvning  yorug‘lik  yetib  boradigan  50  m  gacha 
chuqurligida  tarqalgan;  kam  sho‘rlangan  suvlarda,  daryolarning  quyilish  joyida  uchramaydi. 
Medrepor korallar ifloslanmagan, kislorodga boy suvlarda rivojlanadi. 
Korall  riflari  dengiz  hayvonlari  uchun  yashash  va  ko‘payish  joyi  hisoblanadi. 
Dengizlarning 
riflar 
tarkalgan  joylarida  suv  o‘tlari,  mollyuskalar, 
chuvalchanglar, 
qisqichbaqasimonlar,  ninaterililar,  baliklar  va  bo‘shliqichlilar  juda  xilma-xil  bo‘ladi.  Korall 
riflarida  hayot  kechiradigan  suv  o‘tlari  va  hayvonlar  birgalikda  korall  riflari  biotsenozini  hosil 
qiladi.  Biotsenozdagi  qattiq skeletga ega bo‘lgan  organizmlar rif  hosil  bo‘lishida ishtirok etadi. 
Boshqa ko‘zga yaqqol tashlanadigan organizmlar uchun esa riflar pana joy hisoblanadi. 

---

Riflar qirg‘oq riflari, bar′yer riflari va atollarga ajratiladi. Qirg‘oq riflari qirg‘oqni dengiz 
tomondan o‘  rab turadi. Barer  riflari  qarg‘oqdan  nariroqda, unga parallel  joylashadi.  Avstraliya 
yaqinidagi  bar′yer  riflari  qit‘aning  shimoliy  sohillari  boylab  1400  km  masofaga  cho‘zilgan. 
Atollar  suvdan  bir  oz  turtib  chiqib  turadigan  halqa  shaklidagi  rif  orollalaridan  iborat.  Halqa 
ichida  dengiz  suvidan  iborat  laguna    bo‘ladi.  Suv,  shamol  yoki  qushlar  yordamida  har  xil 
o‘simliklar urug‘i kelib o‘sib qolishi tufayli atollarda hayot boshlanadi. 
Ch. Darvin korall riflarini "Bigl"  kemasida sayohat qilganida tekshirib, bar′yer riflari va 
atollarni  qirg‘oq  riflaridan  kelib  chiqqanligini  isbotlab  bergan.  Agar  qirg‘oq  riflari  bilan  har 
tomondan  o‘rab  olingan  orol  asta-sekin  cho‘ka  boshlasa,  riflar  oroldan  ajralib  qolib,  bar′yer 
riflariga  aylanadi.  Orol  cho‘kib,  uning  atrofi  ko‘tariladigan  bo‘lsa,  atollar  hosil  bo‘ladi.  Korall 
poliplar uchta kenja sinf kiradi.