O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zoologiya va anatomiya kafedrasi

o‟rgana olmaymiz. 
 

---

 
 
1.7-rasm 
Oziqlanish  jarayoni:  (A)  da  amyoba  ovqatni  o‟rab  olmoqda,  (V)  da  esa  buqalamun 
(xameleon) o‟zining uchuvchi tili bilan o‟lja hasharotni qo‟lga kiritmoqda. 
 
1.8-rasm 
A, O‟zining g‟umbak qobig‟idan chiqib kelayotgan voyaga yetgan monarx kapalak (Danais 
plexippus). B, To‟liq voyaga yetgan monarx kapalak. 
8.  Harakat.  Tirik  tizimlar  va  ularning  qismlari  tizim  ichidan  aniq  va  nazorat 
qilinadigan harakatni namoyish qilishadi. 
Tirik  organizmlarning  atrof-muhitdan  olgan  energiyasi,  ularga  boshqariladigan 
harakatlarni  amalga  oshirishga  imkon  beradi.  Hujayra  pog‟onasidagi  bunday  harakatlar 
o‟sish va ko‟payish va barcha tirik  shakllarning qo‟zg‟atuvchilarga javob berishi  va ko‟p 
hujayralilarning  rivojlanishi  uchun  muhim.  Mustaqil  harakat  hayvonlarga  borib  katta 
xilma-xillikka  erishadi  va  ushbu  kitobning  katta  qismi  hayvonlarning  harakatlari  va 
hayvonlar  bir  joydan  ikkinchisiga  siljish  (harakatlanish)  uchun  evolyusiya  davomida 
qo‟lga  kiritgan  moslashuv  (adaptatsiya)  lar  tavsifini  o‟z  ichiga  oladi.  Kengroq  ko‟lamda, 
butun  boshli  populyatsiyalar  yoki  turlar  bir  geografik  mintaqadan  boshqasiga  ularning 
harakatlanish qobiliyatlari tufayli tarqala olishadi. Notirik matereyaning harakatlanishga 
oid  xususiyatlari,  masalan,  zarralarning  erishdagi,  yadroning  radioaktiv  parchalanishi  va 
vulkanlarning otilishi, harakatlanuvchi  ob‟ektlarning o‟zlari tarafidan boshqarilmaydi  va 
ko‟pincha ular uchun butunlay begona kuchlar ta‟sirida yuzaga keladi. Tirik tizimlardagi