|
psixologik ta'sir etishning
olti bosqichiga murojat qilish kerak:
1.
Xabar, g'oya auditoriyaga berilishi kerak.
2.
Berilgan xabar, fikr auditoriyaning diqqatini jalb qilishi kerak.
3.
Auditoriya xabar, fikrning mohiyatini tushunishi kerak.
4.
Berilgan xabardan yangi g'oya sifatida xulosa chiqarishi kerak.
5.
Yangi g'oyani yodda saqlab qolish kerak.
6.
Yodda saqlangan g'oyani o'zining xulq-atvorida qo'llay olishi kerak.
Jamoatchilik fikri va jamiyatning axborot-psixologik himoyasining ta'minlanishi.
Axborot xavfsizligini ta'minlash masalasi bugungi kunda favqulodda muhim
ahamiyatga egadir. Axborot xavfsizligini samarali ta'minlash esa jamoatchilik fikri
fenomenini chuqur anglashni taqozo etadi. Jamoatchilik fikrini o'rganish ehtiyoji esa bir
tomondan, davlat va jamiyat tuzilmalarining demokratiya tamoyillariga nechog'li
asoslanishiga, ikkinchi tamondan esa mavjud empirik manbalarni ilmiy analitik
mushohadalash, nazariy qayta ishlash, sintezlash holatlariga bevosita bog'lik, holda
shakllanadi. Xuddi shunday tizim Angliya, Frantsiya, Italiyada ham mavjud bo'lib, bu
mamlakatlarda berilayotgan axborotlarning ta'siri, ularning aholining turli qatlamlari
orasida ijtimoiylashuvi ko'lamlarini o'rganishga ixtisoslashgan sotsiolog-psixolog
shtatlari amal qilib keladi. Misol uchun, Reno zavodining Parijdagi ilmiy loyihalash va
modellashtirish markazi (markazda 2,5 ming kishi faoliyat yuritadi) da 35 kishidan
iborat sotsiolog va psixologlar guruhi doimiy ish olib boradi. Shunga o'xshash
misollarni boshqa ko'plab yirik mamlakatlar axborot industriyasi ish tajribasi orqali ham
ko'rsatish mumin.
373
Birgina «Ijtimoiy fikr» jamoatchilik fikrini o'rganish markazida o'tgan besh yil
mobaynida 103 ta maxsus sotsiologik so'rovlar o'tkazilib 130 mingdan ziyodroq kishi
tadqiqotlarga jalb etildi. Sotsiologik tadqiqotlar vositasida o'rganilgan jamoatchilik
fikrining daxlsizligi masalasining nechog'li muximligini teran anglash va uni qadriyat
darajasida baholash ham muhimdir. Ma'lumki,. televidenie yoki boshqa ommaviy
axborot vositalari sotsiologik so'rov natijalaridan televidenie yoki gazeta manfaatlari
yo'lidagina foydalanishga intiladilar. Jamiyatning holis fikri sifatida sotsiologik so'rov
natijalari minbarlari tashkil etilmagan.
O'zbekiston ommaviy axborot vositalari va jamiyat axborot-psixologik
havfsizligining ta'minlanishi.
Mustaqillik e'lon qilinishi bilan jamiyat va davlat, matbuot, radio, telvidenie va
axbot agentliklariga kata e'tibor qaratdi. O'tgan asr 90-yillari boshlarida 200 atrofida
davriy nashrlar mavjud bo'lsa, bugungi kunda ularning miqdori 1000ga etdi. Jumladan,
680 gazeta, 194-jurnal, 4-milliy teleradiokompaniya, 34-teleradiostudiya, 7- kabelli
audiovizual OAV, 4-axboriy agentlik. Jurnalistika maxsulotlari tobora yuqori
texnologiyalarga ega bo' lib bormoqda.
1996 yildan boshlab O'zbekiston jahon Internet tarmog'iga kirdi. 2006 yilga kelib
bu butunjahon to'ridan foydalanuvchilar esa 1mln. 150 000 kishini tashkil etdi.
Bugungi kunda ko'plab ommaviy axborot kanallari Internetda o'z versiyalariga ega.
elektron gazetalar paydo bo'ldi. OAV jamiyat hayotida qanchalik muhim o'ringa ega
ekanligi boshqaruv tizimlari va oddiy fuqarolar unga qanchalik umid qilishlari haqida
xulosa chiqarishga imkon beradi.
O’zbekiston davlat jahon tillari universitetida bo’lib o’tgan ilmiy-amaliy anjuman
ana shu mavzuga bag’ishlandi. Unda universitetning professor-o’qituvchilari va
o’quvchilar ishtirok etdi. «Internet xavfsizligi psixologiyasi» deb nomlangan ushbu
konferentsiya mamlakatimizda axborot xavfsizligini ta’minlash borasidagi mavjud
muammo va kamchiliklarga o’quvchilarning munosabati, taklif va mulohazalarini
aniqlash, ilmiy izlanishlar qilishga keng imkoniyatlar yaratish maqsadida tashkil etildi.
Yuqorida keltirilgan axborot texnologiyalarinig rivojlanib, globallashib borayotgan
davri shaxs psixologiyasida ijobiy nainkiy salbiy holatlarni o’zida shakillantirishi, shaxs
374
ruhayatiga bo’lgan ta’sirini o’rganishda, unga mumkin qadar ta’sirning ijobiyligini
ta’minlashda muhim chora tadbirlar, harakatlar borasida O’zbekistonda chuqur
islohotlar, qarorlar qabul qilinmoqda.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI.
1.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Axborot texnologiyalari
sohasida kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish to’g’risida»gi Qarori. //Xalq so’zi,
2005
yil.
2.
O’zbekiston
Respublikasi
Prezidentining
«Bozor
islohotlarini
chuqurlashtirish va iqtisodiyotni yanada erkinlashtirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi
Farmoni. //Xalq so’zi, 2005 yil, 15 iyun, 1-bet.
3.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining «Tadbirkorlik sub’ektlarini
huquqiy himoya qilish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida»gi
Farmoni. //Xalq so’zi, 2005 yil, 16-iyun, 1-bet.
4.
Kelvin Seifert va Rosemary Sutton. Educational Psychology Copyright ©
2009
Kelvin Seifert.
5.
W.Bruse Walsh. Mark L. Savickas. Handbook of Vocational Psycnoligy.
Mahwah, New Jersey London.2005.
6.
Contemporary modelsin vocational psychology^ Volume in Honorof
Do'stlaringiz bilan baham: | 
