O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

Agnostitsizm – inson ob‘ektiv borliqni to‗liq bilishi mumkin emas, deb 
hisoblaydigan falsafiy ta‘limot. 
Agrar  (lot.  agrarius)  —  1)  yerga,yerdan  foydalanishga,  unga  egalik 
qilishga  oid  (mas,  A.  tanglik,  A.  islohot);  2)  sanoatga  nisbatan  q.x.  ishlab 
chiqarishi  asosiy  o‗rinda  turishini  ifodalovchi  so‗z  (mas,  A.  mamlakat  va 
h.k.). 
Agrar  tanglik  —  qishloq  xo‗jaligida  yuz  beradigan  iqtisodiy  inqiroz. 
Uning  mahsulotlarni  ko‗p  ishlab  chiqarish  tufayli  yoki  mahsulotlarni  kam 
ishlab  chiqarish  oqibatida  yuz  beradigan  ko‗rinishlari  bor.  Birinchi  turdagi 
A.t. sababi bozor iqtisodiyotidagi noaniqlikning bulishidir, buning natijasida 
talab  va  taklif  muvozanati  buziladi.  Talab  ortib  borganda  narx  ko‗tarilib 
xo‗jaliklar  foydani  ko‗p  ko‗radilar,  ular  ishlab  chiqarishni  kengaytiradilar, 
mahsulotlar  haddan  ortiq  ko‗payib  ketib,  ularning  taklifi  talabdan  oshib 
boradi.  Mahsulotlarning  bir  qismi  sotilmay  qoladi  yoki  o‗ta  past  narxda 
sotiladi.  Bozorning  kasodligi  dehqonlarni  og‗ir  ahvolga  solib  qo‗yadi,  ular 
ishlab  chiqarishni  qisqartirishga  majbur  bo‗ladilar,  o‗z  sarf-xarajatlarini 
qoplay  olmay  xonavayron  bo‗ladilar.  SHunday  tangliklar  20-a.  mobaynida 
bir  necha  bor  yuz  bergan.  Uning  eng  dahshatlisi  1929  -  32  y.lardagi 
tanglikdir.  Bu  A.t.  butun  dunyodagi  mamlakatlarni,  qishloq  xo‗jaligining 
barcha tarmoqlarini chulg‗ab oldi. A.T.ning ikkinchi turi agrar munosa-batlar 
eskirib  qolganda,  ular  ishlab  chiqarishni  rag‗batlantirmay  qo‗yganda  yuz 
beradi.  Dehqonlar  mahsulotni  ko‗paytirishdan  manfaatdor  bo‗lmay  qoladi, 
chunki  ularning  daromadi  qisqarib  ketadi.  Bozor  narxlarining  o‗zgarishi 
dehqonlar  zarariga  bo‗ladi,  ya‘ni  dehqonchilik  mahsuloti  narxiga  nisbatan 
sanoat  mahsuloti  narxi  tez  o‗sadi.  Natijada  dehqonlar  sanoat  mahsulotini 
olish  uchun  o‗z  mahsulotini  tobora  ko‗proq  sotishga  majbur  bo‗ladilar. 


 

Bunday  A.t.  dan  chiqish  uchun  qishloq  xo‗jaligi  isloh  etiladi:  yerga 
mulkchilik  o‗zgartiriladi,  yer  dehqonlar  mulkiga  aylantiriladi,  ijarachilikka 
keng  yo‗l  beriladi,  serkapital  inshootlar  (irrigatsiya),  yo‗llar  va  energetika 
sohalari  davlat  hisobidan  rivojlantiriladi  va  h.k.  Rivojlangan  mamlakatlarda 
A.t.ni bartaraf etish uchun qishloq xo‗jaligi bo‗yicha maxsus qonunlar qabul 
qilingan  bo‗lib,  davlat  qishloq  xo‗jaligi  mahsulotlarini  sotish  mumkin 
bo‗lgan  narxlarning  eng  quyi  chegarasini  belgilab  qo‗yadi  («fermerlarni 
qo‗llab-quvvatlash narxi»), ortiqcha qishloq xo‗jaligi mahsulotini xarid etib, 
uning  zaxiralarini  tashkil  etadi,  ortiqcha  mahsulotni  bozorga  chiqarmay 
turgan yoki ekin maydonini bozorga qarab qisqartirgan fermerlarga subsidiya 
beradi va b. Qishloqdagi mulkiy munosabatlar va xo‗jalik yuritish usullarini 
o‗zgartirish ishlab chiqarishni rivojlantirib, A.t-.dan chiqish imkonini beradi. 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish