O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet34/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

Byorhgem  Jeyms(1905-1971)  –  amerikalik  sotsiolog,  Nyu-York 
universiteti  professori.  1955  yildan  ―Milliy  obraz‖  jurnali  noshiri. 
―Boshqaruvchilar  revolyutsiyasi‖  nazariyasini  ilgari  surgan.  Byorhgemning 
fikricha,  kelajakda  faqat  boshqaruv  funksiyasiga  ega  bo‘lgan  yuqori 


 
25 
ma‘muriyat  butun  jamiyatning  iqtisodiy  va  siyosiy  jihatdan  boshqaruvini 
ta‘minlashga qodir bo‘ladi. 
Byurokratiya  —  aniq  hokimiyat  ierarxiyasiga,  amaldorlar  xulq-
atvorini  belgilab  beradigan  ko‗rsatma  va  yo‗riqnomalarga  ega  bo‗lgan 
tashkilot  tipi,  amaldorlar  shtati.  B.aniq  hokimiyat  ierarxiyasiga  ,  amaldorlar 
hulq – atvorini belgilab beradigan ko‗rsatma va yo‗riqnomalarga ega bo‗lgan 
tashkilot  tipi  ,  amaldorlar  shtati.Byurokratiya  so‗zi  1745  yilda  de  Gurne 
tomonidan  iste‘molga  kiritilgan.  U  ―idora‖  va  ―yozuv  stoli‖  ma‘nolarini 
anglatadigan  ―byuro‖  so‗ziga  yunoncha  ―boshqarmoq‖  fe‘lini  qo‗shgan. 
SHunday  qilib  ―  byurokratiya‖  so‗zi  amaldorlar  hokimiyati  degan  ma‘noni 
anglatadi.  Avvaliga  bu  so‗z  faqat  davlat  idoralariga  nisbatan  qo‗llanilgan  , 
lekin  uning  ma‘nosi  asta  –  sekin  kengayib  ,  hozirda  har  qanday  katta 
tashkilotga  nisbatan  qo‗llaniladi.  Boshida  bu  so‗z  kamsitish  ma‘nosida 
qo‗llanilgan.  De  Gurne  amaldorlarning  ortib  borayotgan  kuchini 
―byuromaniya  kasalligi‖  deb  atagan.  Fransuz  yozuvchisi  O.Balzak 
byurokratiyani  ―olchoqlar  tomonidan  boshqariladigan  ulkan  hukumat‖deb 
ataydi  .  Bunday  qarash  hozirgi  kungacha  saqlanib  qolgan  .  Byurokratiya 
deganda  ,  odatda  ,  ortiqcha  ovoragarchilik  ,  samarasizlik  va  isrofgarchilik 
yodga keladi . 
Biroq  ko‗plab  odamlar  byurokratiyani  bir  oz  boshqacharoq  ,  ya‘ni 
boshqaruvning  puxta  ,  aniq  va  samarador  modeli  deb  baholaydilar  . 
Byurokratiya  ,  deydi  ular  ,  aslida  insoniyat  o‗ylab  chiqqan  eng  samarali 
tashkilot  turidir  ,  chunki  barcha  vazifalar  qat‘iy  qoidalar  bilan  belgilanadi  , 
Maks Veber tomonidan byurokratiyaga berilgan aniq ta‘rif bu ikki qarama – 
qarshi  fikrning  keltirilgan  holatidir  .  M.  Veber  fikriga  ko‗ra  ,  zamonaviy 
jamiyatda byurokratiyaning tarqalishi qochib qutilib bo‗lmaydigan jarayondir 
. Byurokratik hukumatning rivojlanishi – yirik sotsial tizimlarning ma‘muriy 
talablarini bajarishning yagona yo‗lidir . Biroq Veber byurokratiyaga jamiyat 
hayotiga kuchli ta‘sir o‗tkazuvchi yirik kamchiliklar xos deb hisoblaydi . 
Bo‘sh  vaqt  -  inson,  ijtimoiy  guruh  va  umuman  jamiyatda  zaruriy 
ravishda sarflanadigan vaqt zaxiralaridan ortib qoladigan, ya‘ni ish vaqtidan 
tashqaridagi vaqt qismi. 

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish