O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti



Download 1,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/293
Sana24.08.2021
Hajmi1,63 Mb.
#155158
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   293
Bog'liq
sotsiologiya fanidan izohli lugat

Anaksagor(mil.avv.500-428y)-qadimgi  yunon  faylasufi,  Afina  falsafa 
maktabining  asoschilaridan  biri.Bizgachaa  asarlaridan  20  ta  fragment  yetib 
kelgan.  U  dunyoning  yaratilishini  materialistic  nuqtai  nazardan  tariflangan. 
Unga ko`ra, dunyoning boshlang`ich holati harakatsiz shaklsiz, son-sanoqsiz, 
mayda  qismlardan  iborat.  Bu  aralashma  aylanma  harakatga  kelgan  va 
―qism‖lar  bir  ko`rinishdan  boshqa  ko`rinishga  o`ta  boshlagan.  Oddiy 
―qism‖larning  harakati,  birikish  va  bo‘linishida  birlamchi  ta‘sir  kuchini 
―nus‖(aql)  deb  atagan.Nus  o‘ta  yengil va  nozik  modda  sifatida  tushunilgan. 
Anaksagor  kosmologiyasi  samo  jismlarining  vujudga  kelisini  qismlarning 
birlamchi  aralashuvlari  va  ularning  aylanma  harakatlari  natijasida  deb 
tushuntiradi. 
Anaksimandr 
(mil. 
av. 
610-546 
yillar,Milet)-faylasuf,Milet 
maktabining vakili, ―Tabiat haqida‖ deb nomlangan falsafiy asarning muallifi 
o`z  ustozi  Falesdan  farqli  o`laroq,  Anasimandr  koinotning  markazida  yassi 
silindr  shakliga  ega  bo`lgan  yer  atrofida  uch  osmoniy  halqa  (quyosh,  oy, 
yulduz,)  aylanadi.  Yunon  naturfaylasufi  bo`lgan.  Anaksimandr  bilish 
nazariyasida  –  tajriba,  kuzatish,  empirik  bilishni  asosiy  usullardan  biri  deb 
hisoblagan. 
Anaksimen  (mil.  av.  588-525  yillar,Milet)  –antik  olamning  faylasufi. 
Anaksimenning  ta‘limotiga  ko‘ra,  dunyoning  asosini,  tabiatning  mohiyatini 
havo  tashkil  qiladi.  Havo  benihoya,  abadiy  harakatchandir,  ya‘ni  havodan 
vujudga  keladi  va  yana  unga  qaytadi.  Uning  fikrich,  makon  o‘z-o‘zini 
rivojlantirib,  o‘z-o‘zini  boshqaradi,  koinot  abadiydir.  Anaksimenning 


 
11 
ta‘limotida afsonaviy – diniy g‘oyadan yiroqlashib, inson ongi bunyod etgan 
g‘oyalarga yaqinlashadi. 
Anarxiya  (yunon.  anarchia  –  bosh–boshdoqlik,  hokimiyatsizlik)  – 
ijtimoiy–siyosiy  ta‘limot  bo‗lib,  shaxsni  har  qanday  nufuzlar  va  turli–xil 
iqtisodiy,  siyosat  va  ma‘naviy  ta‘sirlardan  ozod  qilishni  maqsad  qilib 
qo‗yadi.  Davlat  A.  uchun  salbiy  manba  bo‗lib,  uni  zo‗ravonlik,  inqilobiy 
yo‗llar bilan yo‗q qilishi kerak. 
A. ijtimoiy–siyosiy oqim sifatida G‗arbiy Evropada XIX asrning 40–70 
yillarida  vujudga  keldi.  Uning  nazariy  asoslarini  M.Shtirner,  P.J.Prudon, 
M.A. Bakuninlar ishlab chiqishdi. 
Bakuninning "kollektiv" anarxizmi («Davlatchilik va anarxiya», 1873) 
har  qanday  davlat  ommaning  ezish  qurolidir  va  u  zo‗rovonlik-revolyusion 
yo‗l  bilan  yo‗qotilishi  zarur  degan,  g‗oyani  ilgari  suradi.  Ularning  fikriga 
ko‗ra, A. mayda xususiy mulkchilikni, undan foydalanishni yoqlab chiqadi.  
A.  ta‘limotida  ishlab  chiqarish  assotsiatsiyalarini  o‗z  xohishiga  ko‗ra 
birlashuvi  –  ijtimoiy  sistemaning  ideali  sanaladi.  Keyingi  davrlarda 
A.Yevropadagi «so‗l oqim» harakatining biron ko‗rinishlari sifatida namoyon 
bo‗lmoqda.  

Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   293




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish