O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakul‘teti

Amaldorlar — yirik tashkilotlarda rasmiy lavozimlarni egallab turgan 
odamlar. 
Amoralizm (lot. a – yo‗q, moralis – axloq) — kishilar munosabatlarida 
axloq  me‘yorlarini  inkor  etish,  umume‘tirof  etilgan  xulq-atvor  mezonlariga 
yengil-yelpi  munosabatda  bo‗lish.  Amaliyotda  A.  alohida  bir  shaxsning 
ma‘naviy  yetuk  emasligi  yoki  jamiyatdagi  butun  tabaqalarni  ma‘naviy 
tubanlikka  olib  keluvchi  ijtimoiy  ziddiyatlar  b-n  ham  bog‗liq  bo‗lishi 
mumkin.  Ongli,  hayotiy  nuqtai  nazar  sifatida  A.  urug‗  va  qabilachilik 
munosabatlarining  yemirilishi  davrida  kelib  chiqadi.  Bu  davrda  faoliyat 

---

 
10 
ko‗rsatayotgan  urf-odatlardan,  an‘anaviy  odob  mezonlaridan  ma‘naviylikni 
ajralib  chiqishi  sodir  bo‗ladi.  Turmush  tarzining  mustahkamlanib  qolgan 
tartibotlariga  alohida  munosabat  yuzaga  keldi.  Antik  jamiyatda,  urug‗chilik 
hayot kechirishning ma‘naviy mezonlarini keskin buzilishi tezlashganda, har 
xil  urf-odatlar  va  tabaqaviy  mezonlar  o‗rtasidagi  to‗qnashuvlar  tez-tez  sodir 
bo‗lganda  A.  har  qanday  axloq-odob  qoidalari,  mezonlarni  shartli  qabul 
qilish,  ularni  to‗la  nisbiyligini  tan  olishda  o‗z  ifodasini  topadi.  Ijtimoiy 
madaniyatning hamma qadriyatlari inkor qilinadi. 
Bu  sharoitda  hukmron  ma‘naviylik  amaliy  A.  b-n  birga  kuzatiladi. 
qarama-qarshi  kuchlar  esa,  A.ni  qabul  qilib  har  qanday  ma‘naviylikni  rad 
etadilar.  19-a.  o‗rtalarida  madaniyatning  inqirozi  davrida  A.ning  boshqacha 
shakli-immoralizmning  g‗oyalari  rivojlana  boshlagan.  Bu  g‗oyalarning 
mazmuni  ma‘naviylikning  to‗la  siyosiy  maqsadlarga  bo‗ysundirilishi 
lozimligi  uqtiriladi.  A.ning  o‗ta  shafqatsiz  insoniylikka  zid,  yovuz  shakli 
fashizmning  g‗oyasi  va  amaliyotida  o‗z  ifodasini  topdi.  Buning  eng  asosiy 
ko‗rinishi  (fyurer) shaxsiga sig‗inishdir. Bu sig‗inishda har qanday vijdoniy 
mezonlar rad etiladi. Insonga muhabbat, hurmat, vijdon axloqiylik, mezonlari 
buzilishi A.ga olib keladi.