O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

Texnik xarakterga ega bo`lgan ishlab chiqarish jarohatlarining 
sabablariga quyidagilar misol bo`ladi: 
1) ishchining aybisiz texnologik uskuna yoki stanokning biror bir qismini 
avariya sabab ishdan chiqishi; 
2) 
murakkab 
operatsiyalarni 
bajarayotgan 
biror 
bir 
mexanizmni 
ogohlantirilmasdan elektr energiyasidan ajratish; 
3) yuk ko`tarish mexanizmining yuk ko`tarish vaqtida kutilmaganda po`lat 
arqonini uzilishi; 
4) har xil o`zgaruvchan tebranma yuk ostida elektr uzatish simini o`zilishi; 

---

72 
5) qisilgan gaz ballonini quyosh nuridan yoki boshqa issiqlik manbai ta`sirida 
qizib ketishi natijasida portlashi; 
6) gazogeneratorli qurilmalarni ximiyaviy reaktsiyalar jarayonida iki kuchli 
qizishidan portlashi; 
7) ishlab chiqarishni ichki sistemalarini ta`minlovchi gaz, issiq suv yoki bug’ 
quvurlarini o`zilishi; 
8) yuqori bosim ostida ishlovchi idishlarni portlashi; 
9) har xil meteorologik omillar (kuchli jala, kalin kor, dovul va boshqa) 
ta`sirida binolar tomi va konstruktsiyalarini qo`lashi; 
Yuqorida qayd etilganlardan ishlab chiqarishda jarohatlarni oldini olishning 
eng samaralisi tashkiliy xarakterdagi tadbirlar deb xulosa chiqarish mumkin. Bu 
tadbirlar quyidagi ishlarni o`z ichiga oladi: 
1) korxona ma`muriyati, texnika xavfsizligi bo`yicha mutaxassis hamda usta va 
brigadirlarni ishchilar tomonidan texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilinishini, 
mehnatni to`g’ri tashkil etilishini doimiy nazorat qilish va tekshiruv ishlarini olib 
borilishi; 
2) narkotik modda yoki alkogol ta`siri ostida xushyorlikni yo`qotgan, texnika 
xavfsizligi qoidalarini bo`zgan ishchilarni zudlik bilan ishdan ozod etish; 
3) funktsional rejimi buzilgan yoki nosoz mexanizm va uskunalarda ishlashni 
to`xtatish; 
4) murakkab, ko`p diqqat talab etadigan ishlar bilan band bo`lgan ishchilarni 
doimiy tibbiy ko`rikdan o`tkazish; 
5) ishchilarni xavfsizlik texnikasi bo`yicha asosiy ma`lumotlarni o`z ichiga 
olgan texnik o`kishga doimiy va davriy jalb etish ishlarini tashkil etish; 
6) ishga qabul qilingan har bir ishchini texnika xavfsizligi qoidalari bilan 
tanishtirish, ularga sanitar-texnik yo`riqnomalar o`tish; 
7) ishchini qo`shimcha ishga yoki asosiy mutaxassisligidan (kasbidan) boshqa 
ishda ishlashiga yo`l qo`ymaslik.