|
Tadqiqot doirasida tajriba-sinov jarayoni quyidagicha tashkil etildi:
a) umumiy o’rta ta’lim maktablari boshlang’ich sinflaridan maxsus tanlab olingan tajriba va nazorat guruhlarida;
b) “O’qish” darslaridagi faoliyat asosida.
Tajriba-sinov ishlari uch bosqichda olib borildi va 3-4-sinf o‘quvchilari ishtirokida so‘rovnoma o‘tkazildi (1-ilova). Innovatsion yondashuv asoslangan dasr jarayonlarida o’quvchilarda innovatsion faollikni shakllantirish jarayoni maxsus savolnoma va so’rovnomalar orqali aniqlab borildi.
Tahlillar shuni ko’rsatdiki, “O’qish” darslarini innovatsion yondashuv asosida tashkil etishda o’quvchilarning innovatsion faolligini shakllantirishga doir nazariy va amaliy bilim darajalarini aniqlash yuzasidan respondentlar bilan olib borilgan tajriba-sinov ishlari samaradorligi aniqlandi. Yakuniy tajriba bosqichida tajriba va nazorat guruhlarida sinovgacha va sinovdan keyin olingan natijalarning tahlili kutilgan natijaga erishganligini tasdiqladi. Tajriba-sinov ishlari yakunlariga ko’ra innovatsion yondashuv va innovatsion faollikka doir bilim va ko’nikmalar tajriba guruhi o’quvchilarida nazorat guruhi o’quvchilariga nisbatan yuqori ekanligini ko’rish mumkin.
3.2.2-jadval
Ta’limiy tajriba-tadqiqot ishlari amalga oshirilgan obyektlar haqida
MA’LUMOT
№
|
Tajriba-sinov o’tkazilgan obyektlar
|
Umumta’lim maktablarining tartib raqami
|
Tanlangan 3-sinflar soni
|
Tanlangan 4-sinflar soni
|
1
|
Namangan vil.
Namangan tumani
|
18
|
2
|
2
|
2
|
Namangan vil. To’raqo’rg’on tuman
|
35
|
4
|
5
|
3
|
Namangan vil.
Namangan shahar
|
41
|
4
|
4
|
4
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
64
|
4
|
4
|
5
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
79
|
5
|
4
|
6
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
90
|
4
|
3
|
7
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
84
|
4
|
3
|
8
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
56
|
6
|
5
|
9
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
72
|
3
|
3
|
10
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
48
|
8
|
10
|
11
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
49
|
9
|
11
|
12
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
52
|
7
|
1
|
13
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
33
|
6
|
5
|
14
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
78
|
3
|
3
|
15
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
54
|
3
|
2
|
16
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
80
|
3
|
4
|
17
|
Namangan vil.
Davlatobod tuman
|
91
|
1
|
1
|
18
|
Namangan vil.
Namangan shahar
|
18
|
6
|
6
|
19
|
Namangan vil.
Namangan shahar
|
9
|
4
|
3
|
O’qish darslarini tashkil etishga innovatsion yondashuv bo‘yicha 3-sinflarda o‘tkazilgan tajriba ishlarining statistik tahlili xi kvadrat ( 2) alomati asosida amalga oshirildi. Bunda tajriba va sinov guruhlari o‘quvchilari uchta kategoriya bo‘yicha guruhlarga ajratildi: i=1 kategoriya – “5” baho olgan o‘quvchilar; i= kategoriya – “4” baho olgan o‘quvchilar; i= kategoriya – “3” baho olgan o‘quvchilar. Olingan natijalar quyidagi jadvallarda o‘z aksini topgan (1-jadvalga qarang):
3.2.3-jadval
Tajriba-sinov ob’ektlari
|
Tajriba guruhi
|
|
Nazorat guruhi
|
i=1 (“5”)
|
i=2 (“4”)
|
i=3 (“3”)
|
i=1 (“5”)
|
i=2 (“4”)
|
i=3 (“3”)
|
TA 011
|
TK 011
|
TA 012
|
TK 012
|
TA 013
|
TK 013
|
TA 021
|
TK 021
|
TA 022
|
TK 022
|
TA 023
|
TK 023
|
Umum ta’lim maktablari
|
n1=43
|
10
|
16
|
21
|
22
|
12
|
5
|
n1=43
|
8
|
9
|
25
|
27
|
10
|
7
|
O‘rtacha baho
|
TA
|
3,95
|
3,95
|
TK
|
4,25
|
4,03
|
O‘sish ko‘rsatkichi
|
|
nazorat guruhi
|
|
tajriba guruhi
|
Endi bu jadvaldagi hisob-kitob ishlari qanday amalga oshirilgani to‘g‘risida ma’lumot keltirib o‘tamiz. Tajriba guruhidagi tajribadan avvalgi o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari:
Tajriba guruhidagi tajribadan keyingi o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari:
Qolgan hisob-kitoblar ham xuddi shunday amalga oshirildi.
Tajribadan oldin va keyin olingan so‘rovnoma natijalari quyidagi jadvalda aks etgan:
3.2.4-jadval
Baho
|
Tajriba guruhi tajribadan oldin (ta)
|
Tajriba guruhi tajribadan keyin (ta)
|
Farqi
|
Nazorat guruhi tajribadan oldin (ta)
|
Nazorat guruhi tajribadan keyin (ta)
|
Farqi
|
5
|
10
|
16
|
+6
|
8
|
9
|
+1
|
4
|
21
|
22
|
+1
|
25
|
27
|
+2
|
3
|
12
|
5
|
-7
|
10
|
7
|
-3
|
Ushbu ma’lumotlarning diagrammasi:
Jadvaldan ko‘rinadiki tajriba guruhlari uchun o‘rtacha ko‘rsatkich 3,95 bo‘lgan bo‘lsa, tajribadan so‘ng bu ko‘rsatkich 4,25 ni tashkil etgan. Nazorat guruhlari uchun o‘rtacha ko‘rsatkich 3,95 bo‘lgan bo‘lsa, tajribadan so‘ng bu ko‘rsatkich 4,03 ni tashkil etgan. Ya’ni tajriba guruhlarida o‘rtacha o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 7% ga ortgan bo‘lsa, nazorat guruhlarida 3% ga ortgan xolos. Tajribadan oldin tajriba guruhlarining o‘rtacha o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari nazorat guruhidagilardagi bilan deyarli teng bo‘lgan bo‘lsa, tajribadan so‘ng tajriba guruhidagilarning o‘rtacha o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari nazorat guruhidagilardan ko‘ra 5% ga yuqori chiqdi.
Yuqoridagi matematik-statistik tahlil shuni ko‘rsatdiki, tajriba guruhlari uchun tajriba so‘ngida erishilgan natijalar tajriba boshidagi natijalardan ko‘ra ijobiy ekan. Bu esa o‘tkazilgan tadqiqotning samarador ekanligidan dalolat beradi.
Ana endi xuddi shuningdek 4-sinf o‘quvchilarida o‘tkazilgan tajriba ishlarining statistik tahlili xi kvadrat ( 2) alomati asosida amalga oshirildi. Bunda tajriba va sinov guruhlari tarbiyachilari uchta kategoriya bo‘yicha guruhlarga ajratildi: i=1 kategoriya – “5” baho olgan o‘quvchilar; i= kategoriya – “4” baho olgan o‘quvchilar; i= kategoriya – “3” baho olgan o‘quvchilar. Olingan natijalar quyidagi jadvallarda o‘z aksini topgan:
3.2.5-jadval
Tajriba-sinov ob’ektlari
|
Tajriba guruhi
|
|
Nazorat guruhi
|
i=1 (“5”)
|
i=2 (“4”)
|
i=3 (“3”)
|
i=1 (“5”)
|
i=2 (“4”)
|
i=3 (“3”)
|
TA 011
|
TK 011
|
TA 012
|
TK 012
|
TA 013
|
TK 013
|
TA 021
|
TK 021
|
TA 022
|
TK 022
|
TA 023
|
TK 023
|
Umumta’lim maktablari
|
n1=40
|
10
|
15
|
16
|
20
|
14
|
5
|
n1=39
|
9
|
11
|
18
|
19
|
9
|
12
|
O‘rtacha baho
|
TA
|
3,9
|
3,9
|
TK
|
4,25
|
4,05
|
O‘sish ko‘rsatkichi
|
|
nazorat guruhi
|
|
tajriba guruhi
|
Endi bu jadvaldagi hisob-kitob ishlari qanday amalga oshirilgani to‘g‘risida ma’lumot keltirib o‘tamiz. Tajriba guruhidagi tajribadan avvalgi o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari:
Tajriba guruhidagi tajribadan keyingi o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari:
Qolgan hisob-kitoblar ham xuddi shunday amalga oshirildi. Tajribadan oldin va keyin olingan so‘rovnoma natijalari quyidagi jadvalda aks etgan:
3.2.6-jadval
Baho
|
Tajriba guruhi tajribadan oldin (ta)
|
Tajriba guruhi tajribadan keyin (ta)
|
Farqi
|
Nazorat guruhi tajribadan oldin (ta)
|
Nazorat guruhi tajribadan keyin (ta)
|
Farqi
|
5
|
10
|
15
|
+5
|
9
|
11
|
+2
|
4
|
16
|
20
|
+4
|
18
|
19
|
+1
|
3
|
14
|
5
|
-9
|
12
|
9
|
-3
|
Ushbu ma’lumotlarning diagrammasi:
Jadvaldan ko‘rinadiki tajriba guruhlari uchun o‘rtacha ko‘rsatkich 3,9 bo‘lgan bo‘lsa, tajribadan so‘ng bu ko‘rsatkich 4,25 ni tashkil etgan. Nazorat guruhlari uchun o‘rtacha ko‘rsatkich 3,9 bo‘lgan bo‘lsa, tajribadan so‘ng bu ko‘rsatkich 4,05 ni tashkil etgan. Ya’ni tajriba guruhlarida o‘rtacha o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 9% ga ortgan bo‘lsa, nazorat guruhlarida 4% ga ortgan xolos. Tajribadan oldin tajriba guruhlarining o‘rtacha o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari nazorat guruhidagilardeyarli teng bo‘lgan bulsa, tajribadan so‘ng tajriba guruhidagilarning o‘rtacha o‘zlashtirish ko‘rsatkichlari nazorat guruhidagilardan ko‘ra 5% ga yuqori chiqdi.
Yuqoridagi matematik-statistik tahlil shuni ko‘rsatdiki, tajriba guruhlari uchun tajriba so‘ngida erishilgan natijalar tajriba boshidagi natijalardan ko‘ra ijobiy ekan. Bu esa o‘tkazilgan tadqiqotning samarador ekanligidan dalolat beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
