О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti

Yodamchi funksiyalar
Nusxa ko‘chirish. Nusxa ko‘chirish funksiyasi xuddi matn prosessoridagi kabi “virezat” va “vstavit’” operasiyasidek ishlaydi. Grafik elementlar to‘plami ajratib ko‘rsatilib, buferda saqlanib shu hujjatning yoki ixtiyoriy boshqa hujjatning ixtiyoriy joyida quyilishi mumkin. Grafik elementlarni tanlash ularni kerakli o‘lchamdagi to‘g‘ri burchakka olish bilan amalga oshiriladi. To‘g‘ri burchak ekranda ko‘rish darchasini berish kabi chiziladi. To‘g‘ri burchak chegaralari bilan kesishuchi grafik elementlar foydalanuvchining xohishi bo‘yicha nusxa kuchirilayotgan to‘plamga kiritilishi mumkin. Tanlangan ob'ekt quyilishi kerak bo‘lgan nuqtaga kursor bilan o‘rnatiladi. Nusxa ko‘chirish detal chizmasida takrorlanuvchi ob'ektlar bo‘lganda katta qulaylik yaratadi. Nusxa ko‘chirish detal chizmalarini ishlab chiqishda ham foydali, chunki qurilma chizmasini bir qismini to‘liq ko‘chirib olib,
so‘ngra olingan chizmani aniqlashtirish mumkin. Nusxa ko‘chirishning xususiy holati oynaviy ifodalash hisoblanadi. Oynaviy ifodalash funksiyasi bir yoki bir nechta simmetriya o‘qiga ega bo‘lgan ob'ektlarni qurishda foydali. Ko‘pgina CAD tizimlarida takrorlanuvchi ob'ektlarni tartibli joylashtirish imkonini beradigan qo‘shimcha funksiyalar ham mavjud. Masalan, ba'zi tizimlar bitta bolt kallagini chizganingizdan so‘ng uni aylana bo‘yicha ma'lum qadam bilan joylashtirib chizib berishi mumkin. AvtoCAD da nusxa ko‘chirish funksiyasi quyidagicha chaqiriladi:
Commond: copy
Select object:/ Grafik elemetlar to‘plami tanlandi./
/Multiple:/Birinchi nuqta ko‘rsatdi./
/Siljitish vektorining ikkinchi nuqtasi ko‘rsatiladi./
Darcha. Ba'zida murakkab chizmalar bilan ishlashda uning ma'lum bir qismini kattalashtirish talab etiladi. Ko‘p holatlarda kerakli grafik element boshqa birikmalar bilan qo‘shilib ketgan bo‘lsa uni tanlash qiyin bo‘ladi. Bu masalani chizmaning bizni qiziqtirayotgan elementi joylashgan qismini kattalashtirish bilan hal qilish mumkin. Kichik darchani xuddi shunday o‘lchamdagi ko‘rish darchasida ifodalashdan foydalanish grafik elementlarning parametrlarini qiymatlarini o‘zgartirmasdan kattalashtirish imkonini beradi. Darcha xuddi nusxa ko‘chirishdagi kabi uning diogonalidagi ikkita oxirgi nuqtalarni ko‘rsatish bilan aniqlandi. AvtoCAD da darcha quyidagi komanda bilan o‘zgartiriladi:
Commond: zoom
All/Center/ Dynamic/Extents/Left/Previous/Vmax/Window/: w
First corner:/Diagonalning birinchi nutasi ko‘rsatiladi./
Second corner:/Diogonalning ikkinchi nuqtasi ko‘satiladi./
Belgilar. Ko‘p foydalaniladigan figuralar belgilar shaklida saqlanib, keyin chizmaning ixtiyoriy joyida quyish uchun kerakli momentda xotiradan chiqarilishi mumkin. Masalan, boltlar va gaykalar hamda yuza g‘adir-budirligi va joizlik chegarasini belgilashlar kabi standart komponentlar shakllari belgi ko‘rinishida saqlansa mashinasozlik chizmalarini yaratish ancha soddalashadi, chunki ular ixtiyoriy momentda chiqarilishi va qurilishi mumkin. Belgilar bilan ishlash funksiyalari xuddi nusxa ko‘chirish funksiyasi kabi amalga oshiriladi. AvtoCAD da belgilar quyidagicha chiziladi:
Command: block
Block name (or?): /saqlangan belgi nomi. /
Elektr sxemalar hamda arxitektura va mashinasozlik chizmalarida ko‘p foydalaniladigan tipaviy belgilar 33-rasmda ko‘rsatilgan.

7.8-rasm. Chizmalarida ko‘p foydalaniladigan tipaviy belgilar