О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat konchilik instituti

Aylanaliklar va faskalar ochish. Aylanaliklar (filleting, rounding) kesishuvchi ikki kesmalar orasida aylana yoyini qurishdan iborat bo‘lib, qurilgan yoy ikkala kesmaga ham urinma bo‘lishi kerak.
Aylanaliklarni qurishda qavariq burchaklar uchun (filleting) va botiq burchaklar uchun (rounding) foydalaniladi.
Faskalar ochish (chamfering) taxminan qavariq burchak aylanaliklarini ochishga o‘xshash, faqat yoy o‘rniga bu yerda to‘g‘ri chiziq kesmasi quriladi.
1. Aylanalik radiusi yoki faska o‘lchami ko‘rsatiladi.
2. Ikkita kesishuvchi kesma tanlanadi.Aylanalik yoki faska kesishish nuqtasi oldida quriladi.
3. Kesmaning aylanalik yoki faska qurilgandan keyin keraksiz qismlari uchirib tashlanadi. Ba'zi tizimlarda avtomatik bajariladi, boshqalarida qo‘lda uchirishga to‘g‘ri keladi.
AvtoCAD da aylanalik quyidagicha bajariladi:
Commond: fillet
(TRIM mode) Current fillet radius - 10.00
Polyline/Radius/Trim/: r
Enter fillet radius: 3
(TRIM mode) Current fillet radius- = 3.00
Commond: tillet
Polylind/Radius/Trim/:/Birinchi kesma tanlanadi./
Select second line: /ikkinchi nuqta tanlandi./

7.5-rasm. Aylanaliklar va faska

Shtrixlash. Shtrixlash deb ma'lum bir yopiq ko‘p burchakni shablon bilan to‘ldirishga aytiladi. Shtrixlash mashinasozlik chizmalarida kesimlarni belgilash uchun foydalaniladi. Arxitekturada har xil materiallarni ajratib ko‘rsatish uchun foydalaniladi. Ko‘pgina CAD tizimlari taklif qiladigan turdosh shablonlar 30-rasmda ko‘rsatilgan.

7.6-rasm. Shtrixlash na'munalari

Shtrixlash yopiq konturni ko‘rsatishdan boshlanadi. Bu operasiya har xil amalga oshirilishi mumkin. Ba'zi tizimlarda ko‘pburchakni tashkil etuvchi barcha kesmalarni ko‘rsatish kerak bo‘ladi. Boshqa sistemlarda bitta kesmani ko‘rsatish kifoya. Qolganlarini tizimning o‘zi topadi. Agar ko‘pburchakning ichida shtrixlanmaydigan uchastkalar mavjud bo‘lsa, ularni ham ko‘rsatish talab etiladi. Shtrixlash CAD tizimlarining mahsuldorligini oshirishni ta'minlaydigan funksiyalaridan biri hisoblanadi. 31-rasmda kesimi shtrixlangan elementli chizma ko‘rsatilgan.