|
Dispergirlash jarayoni
Pigmentlangan lok-bo‘yoq materiallr bu kolloid sistemalr bo‘lib suspenziya holatida bo‘ladi.Demak asosiy xususiyatlarning biri ularning cho‘kmaga tushmasligi ya‘ni sediminatsion barqarorligi.
Agregativ mo‘tadillik deganda qattiq faza bir-biriga yopishib qolmasligi tushuniladi. Agar ular yopishib qolsa, qattiq faza og‘irlashadi va cho‘kmaga tushadi.
Lok-bo‘yoq materiallarning yana bir asosiy xossasi uning qovushqoqligi.
Uning qovushqoqligi qo‘shilgan qattiq fazaning konsentratsiyasiga bog‘liqligi oddiy emas.Uni tushunish uchun PXK pigmentning xajmiy konsentratsiyasi degan tushuncha ishlatiladi.
Yana bir asosiy tushuncha bu pigmentning dispersligi. Materialning dispersligi quyidagi faktorlarga katta ta‘sir ko‘rsatadi: fiziko-mexanik, ximoya,
dekorativ, optik va boshqalar. Bundan tashqari polidisperslik, ya‘ni zarrachalarning o‘lchamlari bir-biridan kam farq qilishi ham katta rol o‘ynaydi.
Pigmentlangan lok-bo‘yoq tayyorlash jarayoni disperslash deb ataladi. Bu jarayondan asosiy maqsad, pigment agregatlarini buzish va aglomeratdagi gaz fazani siqib chiqarib o‘rniga parda xosil qiluvchining moddalarini joylashtirish. Agregatlarning uqalanishi va gaz fazasini siqib chiqarish pigmentning parda xosil qiluvchi bilan xo‘llanilishi natijasida erilishida. Shu jarayonni tezlashtirish uchun sirtki aktiv moddalarning qo‘llanilishi katta effekt beradi.
Qoplama hosil bo‘lishining fizik-kimyoviy asoslari
Lok bo’yoq materiallariga qo’yiladigan asosiy talablardan biri qattiq qoplama shakillanishi yani, qoplama hosil qiluvchiga moyillik qoplama hosil bo’lish davrida o’tayotgan jarayonning fizik-kimyoviy xususiyatlari qoplama xosil qiluvchi moddalarning tabiatiga bog’liq.
Turli xil qoplama hosil qiluvchi sistemalarga tegishli materiallar bir xil bo’lmagan qoplamalar shakillantiriladi.
Qoplama xosil qiluvchi materiallarning suyuq yoki qovushkoq oquvchan xolatdan qattiq xolatga o’tib podloshka yuzasida adgeziyalovchi qoplama xosil kilish jarayonidir.
Lok buyoq materiallarning qoplama hosil qilishi ko’pincha fizik jarayonlar natijasida sodir buladi.
Erituvchilarning uchib chiqishi, suyuqlanmani sovushi, suvsizlanishi, eritmalardan koagulyatsiya natijasida koplama shakillanishi mumkin. Bazi materiallar asosan olegomerlar va monomerlar polimerlanish yoki polikandensatsiyalash kimyoviy jarayonlar natijasida, bazi bir vaqt, ko’pincha ketma-ket o’tadigan fizikaviy va kimyoviy jarayonlar natijasida qoplama hosil bo’lishi natijasida qoplama hosil bo’ladi. Qoplama hosil bo’lishi asosida ularning tashqi ko’rinishi, sifatida material qovushqoqligini asta sekin usishga xizmat kiladi.
Material suyuq bo‘lsa, u xolda jaryonda malum bosqichda qovushqoq oquvchan bo‘ladi, so’ngra yuqori elastik xolatda va nixoyat qattiq shishasimon jism xossalariga ega bo’ladi.
Lok bo’yoq materiallari va lokning asosiy xossalari. Loklar, bo’yoqlar, emallar, gruntovkalar va shpatlyovkalarning kompleks xossalari suyuq lok bo’yoq sistemalarining qotgunicha bo’lgan va qoplama xosil qilgandan keyin yuzaga kelgan xossalarini o’z ichiga oladi. Tiniq va notiniq suyuq lok bo’yoq sistemalarining asosiy xossalari quyidagilar:
Kimyoviy (asosiy modda miqdori ayrim kompanentlar,
bug’lanmaydigan va uchuvchan moddalar miqdori, suvda eruvchan tuzlar, suv, kul va boshqalar miqdori, kislota soni, muhit vodorod ko’rsatkichi va boshqalar.
Fizik-kimyoviy (zichlik, qovushqoqlik, qurish (qotish vaqti) berkituvchanlik qobiliyati (notiniq materiallar uchun). )
Bo’yash texnik xossalari. (tozaligi, maydalanish darajasi, surtilish, oquvchanlik).
Dekorativ (rangi, tashqi ko’rinishi, yaltirashi).
Fizik-mexanik (otgeziya, qattiqlik, elastiklik, cho’zilish va egilishdagi mustaxkamlik, zarbga mustaxkamlik, ishqalanishga mustaxkamlik).
Himoyalanish (atmosfera ta‘siriga chidamlilik, yorug’likka chidamlilik, xarorat pasayishi va ko’tarilishiga chidamlilik.
Bo’yash texnik (shlifofkalanish va polirovkalanish qobiliyati)
Elektroizolyatsiyalash (elktr ta‘siriga mustaxkamlik, solishtirma xajmi elektr qarshiligi, dielektrik yo’qotish, tg burchagi).
Kimyoviy (kislotalar, ishqorlar, agressiv gazlar, suvlar, yog’lar, benzin, sovun eritmasi, emulsya va boshqa kimyoviy reagentlar ta‘siriga chidamlilik).
Do'stlaringiz bilan baham: |
