O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

Un ishlab chiqarish korxonalarining don tozalash va tortishga tayyorlash 
bo’limida quyidagi texnologik jarayonlar olib boriladi: 
1.Don massasidan aralashmalarni ajratish. 
Tayyoplov bo’limlarining acociy vazifaci kopxonaga keltirilgan donlapni chiqindilapdan 
tozalashdip. By japayonni ceparator yckynaci bajaradi. Don massasini aralashmalardan 
samarali tozalash uchun quyidagi separastiyalash usullari qo’llaniladi: 
2 – jadval 
Separastiyalash usullari qo’llaniladi 
Aralashmalar 
Ajratish usullari 
 
 
Yirik va mayda (eni na qalinligi 
bo’yicha)
Elakli separastiyalash
Engil
Aerodinamik ta’sir etish
Kalta va uzun
Uyachali separastiyalash
Qiyin ajraluvchan
Frakchiyali separastiyalash
Metallomagnit
Magnitli separastiyalash
2.Don ustki qismiga “quruq” va “ho’l”usul bilan ishlov berish. 
3.Donga gidrotermik ishlov berish. 
4.Turli sifatli don partiyalarini aralashtirtish («pomol» partiyasini tuzish). 
5. 
don 
aralashmasini 
iflos 
aralashmalardan 
yakuniy 
tozalash. 
Bundan tashqari donni mayda frakstiyalarini ajratish va kattaligi bo’yicha frakstiyalash 
ishlari qo’shilishi mumkin. 
Texnologik jarayonni yuqori samarali olib borish uchun ana shu xom ashyoni optimal 
xususiyatlari uzoq vaqt davomida (dekada, oy) o’zgarmas bo’lishi shart.Bu xolda texnologik 
jixozlarni qayta ta’mirlash (qayta jixozlash) ishlari talab etilmaydi, ishning muvaffaqiyati 
texnologik sistemalarga berilgan optimal darajadagi rejimlarni bir xilda ushlab turishga bog’liq 
bo’ladi.Tayyorlangan, optimal kondistiyalarga etiltirilgan xom ashyo, qayta ishlashga 
yuboriladi.Un ishlab chiqarish korxonalarning don tozalash bo’limida bo’lib o’tadigan
texnologik jarayonlarni operastiyalari va ularni ketma-ketligi. Don tozalash bo’limiga kelib 
tushayotgan donning sifat ko’rsatkichlari quyidagicha bo’lsa: namligi 12,5-13,5%; iflos 
aralashmalar 2,0% (ko’p emas), shu ju mladan zararli aralashmalar 0,2% gacha; do nli 
aralashma lar 5%dan ko’p emas, shu jumladan ungan donlar 3%gacha yo’l qo’yiladi. 

---

49