O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti

Masala. 
Radonning yarim yemirilish davri 4 kunga teng. 20 kundan keyin 0,01 
g radondan qancha qoladi? 
Berilgan: Yechish 
T= 4 kun 
t= 20 kun
N
0
=0,01 g 
N=? 
 
N= N
0
 * 2
-t/T
= 
0,01 * 2
-20/4
= 0,01*2
-5
= 
=0,0003 
Javob: 0,0003 g
 

---

150
 
Tabiiy radioaktiv elementlardan faqat uran (tartib raqami 92) va toriy (90) 
elementi izotoplarining yarim yemirilish davri Yerning yoshiga yaqin. Shuning uchun 
barcha tabiiy radioaktiv elementlar ichida faqat uran bilan toriy birlamchi radioaktiv 
elementlar hisoblanadi. Qolgan barcha radioaktiv elementlar uzoq mavjud boʻluvchi 
izotoplarning parchalanishidan hosil boʻladi va ular ikkilamchi radioaktiv elementlar 
hisoblanadi. 
Rаdiоаktivlik dеb,
kimyoviy element beqaror izotopining elementar zarralar 
yoki yadrolar chiqarib o’z-o’zidan boshqa element izotopiga aylanish qobiliyatiga 
аytilаdi. Аgаr bu o’zgarish o’z-o’zidаn, ya`ni hеch qanday ta`sir ishtirokisiz, sоdir 
bo’lsa bundаy rаdiоаktivlik tаbiiy dеb аtаlаdi. O’zgarish ma`lum bir zаrrаchа yoki 
elektromаgnit nurlаr chiqarish bilаn sоdir bo’ladi. 
Radiatsiyaviy 
holatlar 
va 
ularning 
xavfsizligi 
bo'yicha 
O'zbekiston 
Respublikasining 2000 yil 31 avgustda «Radiatsiyaviy xavfsizlik to'g'risida»gi 
Qonuni qabul qilingan. Ushbu qonunning maqsadi insonlar hayoti, sog'ligi va mol-
mulki, 
shuningdek. 
atrof-muhitni 
ionlashtiruvchi 
nurlanish, 
radioaktiv 
ifloslanishlarning zararli ta'sirlaridan muhofaza qilishni ta'minlash bilan bog'liq 
masalalarni tartibga solishdan iborat. 
Qonunda radiatsiyaviy xavfsizlikka doir yangi tahrirdagi tushunchalar ham 
kiritilgan. Jumladan: