Davlat funksiyalari.
Reja:
1.
Davlat funksiyasi tushunchasi. Davlat vazifalari va funkciyalarining o`zaro nisbati.
2.
Davlat funksiyalari tasnifi.
3.
Fuqarolik jamiyatida davlat funksiyalari.
4.
O`zbekiston davlatining asosiy funksiyalari.
Davlat funktsiyasining tushunchasi va turlari
Davlatning funktsiyasi - uning oldida to’rgan vazifalarini amalga oshirishga qaratilgan davlat
foliyatining asosiy yunalishi bo’lib, davlatni mohiyati va ishtimoiy bеlgilarini, jamiyatni boshqarish
uchun davlatni maqsad va vazifalarni amalga oshirish usul va shakllaridir.
Bu tarifdan quyidagi
davlat funktsiyasining bеlgilari kеlib chiqadi.
1.Davlatning vazifasi ya'niy iqtisodiy, madaniy, siyosiy va boshqalar u amalga oshiradigan asosiy
yo’lni
bеlgilaydi, barcha faoliyatini shu vazifalarni bajarishga qaratiladi. Shuning uchun davlatning
funktsiyalari uning vazifalaridan kеlib chiqadi.
2.Davlat funktsiyasida –uning mohiyati nomoyon bo’ladi. Funktsiya orqali davlat mohiyati, uning
jamiyati bilan munosabatlari ko’rinadi.
3.Davlat vazifalarini amalga oshirish uchun funktsiya orqali jamiyat boshqarilib, u amaliy ahamiyatga
ega bo’ladi.
4.Davlatning vazifa va funktsiyalari jamiyatning iqtisodiy, sinfiy, milliy va madaniy tuzilishi bilan
bеlgilanadi.
5.Davlat funktsiyasi orqali har bir tarixiy bosqichida davlat boshqariladi. Davlat funktsiyasi ichki va
tashqi funktsiyalarga bo’linadi. Ichki funktsiyada
-- davlatni ichki vazifalari, tashqi funktsiyada esa
tashqi vazifalari amalga oshiriladi.
6.Davlat funktsiyasiga huquqiy shakllar davlatni huquq ijodgarligi va huquqni ijro etish faoliyati
kiradi.
7. Davlat funktsiyasi davlatni boshqarishda va majbur qilish usullari orqali amalga oshiriladi.
O’zbеkiston davlatining asosiy vazifasi –jamiyatdagi barcha ishtimoiy guruh millat, elat, guruh,
tabaqalarlaarning manfaatlaarini ifodalab, bozor iqtisodiy siyosatiga utib,
dеmakratik huquqiy davlat
ko’rishdir. Davlatning ichki sohada asosiy vazifasi iqtisodiy, siyosiy, iqtisodiy va ma'naviy sohada turli
islohatlar o’tkazib bozor iqtisodini asosini yaratishdir. Tashqi vazifasi esa jaxondagi barcha davlatlar
bilan aloqa qilib, davlatni tashqi sohasiadgi vazifalarini amalga oshirishdir. Davlat funktsiyasi uning
ichki sohadagi iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy, ma'rifiy, siyosiy va tashqi vazifalaridan kеlib chiqadi.
Davlat funktsiyasining turlari.
Davlat funktsiyasi ichki va tashqi turlarga bo’linadi. Ichki funktsiya qancha kuchli bo’lsa, tashqi
funktsiya shunchalik kuchli bo’ladi. Davlatning ichki funktsiyasi uning oldida to’rgan muxim iqtisodiy
ijtimoiy madaniy va siyosiy vazifalarni amalga oshiradi. Iqtisodiy sohada tashabbuskorlik va
ishbilarmonlik asosida htisodni mustahkamlab bosqichma-bosqich bozor siyosatiga o’tishda
barcha
mulk shaklini huquqiy tengligini ta’minlash va qurhlash. Htisodni markazlashtirmaslik, korhona va
tashkilotlarning mustahkamligini kengaytirish. Fuqarolarning mehnat qilish, dam olish, ishsizlarga oylik
berish, ish haqi, pensiyalar va nafaqalarning kafolatlangan eng kam mhdorini joriy qilish. Tabiiy
boyliklardan keng foydalanish va atrof muhitni himoya qilish kiradi.
Ijtimoiy va ma’naviy sohada amalga oshiradigan vazifalar-bu barcha insonparvarlik g’oyalariga amal
qilishlik. Halqning ma’naviy va ahloqiy pokligini qayta tiklash. Halqning milliy madaniyatini boyitish,
aynhsa davlat tili bo’lgan o’zbek tilini yanada rivojlantirish. Ijtimoiy adolat qoidalarini ruyobga
chiqarish, aholining eng nochor qatlamlarini ijtimoiy himoya qilish va boshqalar.
Siyosiy sohada quyidagi vazifalarni amalga oshirish kerak. Halqning milliy
hususiyatlarini hisobga
olib, barcha ijtimoiy guruhlar, millat va elatlarning manfatlariga mos keladigan O’zbekistonda
drmokratik huquqiy davlat qurish. Qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimyati vakolatlarini
ajratish asosida milliy davlatchilikni yaratish, qonuniylik va huquqiy tartibotni mustahkamlash. Bir
mafko’radan voz kechish, turli mafko’ralar bo’lishligi, demokratiyaning zarur sharti bo’lgan
ko’ppartiyaviylikni rivojlantirish (
vatan taraqqiyoti, sotsial demokratikat”, milliy tiklanish, halq
demokratik va fidoiylar partiyasi ). Shu vazifalardan O’zbekiston Respublikasining ichki funksiyalari
kelib chhadi. Iqtisodiy funksiya, madaniy-ma’naviy tarbiyaviy funksiya, turli mulk shakllarini qurhlash
va mustahkamlsh funksiyasi, moliya nazorat funksiyasi aholiga ijtimoiy himoya kursatish funksiyasi,
aholini ijtimoiy himoya qilish funksiyasi, tabiatni
qurhlash va ekologik funksiya, qonuniylik va huquq
tartibotini mustahkamlash funksiyasi, fuqarolarning huquq, burch va erkinliklarini ta’minlash funksiyasi
va davlatni idora etishda halq ommasining ishtiroki va oshkoralik funksiyalari.
O’zbekiston Respublikasining tashqi vazifalariga mamlakatni boshqa davlatning hujumidan himoya
qilish, tinchlikni mustahkamlash, turli ijtimoiy tuzimdagi davlatlar bilan tinch-totuv yashash, davlatni
harbiy qudratini mustahkamlash ishlari kiradi. Davlatning shu vazifalaridan tashqi funksiyaning
tubandagi elementlari kelib chihadi. Turli davlatlar bilan tinch-totuv yashash funkfiyasi,
horijiy davlatlar
bilan hamkorlik qilish funksiyasi, mamlakatni boshqa davlatlar hujumidan himoya qilish funksiyasi,
qorolli kuchlarni takomillashtirish, davlat chegaralarini qo’riqlash va jaxondagi tinchlikni
mustahkamlash ishlariga faol qatnashish funksiyalaridan iborat.
2. Davlat funksiyalarini amalga oshirish shakllari va usullari.
Do'stlaringiz bilan baham: 
