O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik texnologiya instituti

Martaba
 
– 
bu, insonning ish bilan bog„liq yillari mobaynida mehnat tajribasi va faoliyati taalluqli, 
alohida anglab etilgan nuqtai nazari va xulq-atvoridir (egallagan lavozimlaridagi, ish o„rinlaridagi 
izchillik, mehnat tashkilotidagi mavqeining ahvoli). 
Omillari – 
bu, mehnat unumdorligining o„zgarishiga ta‟sir ko„rsatadigan harakatlantiruvchi 
kuchlar yoki sabablaridir. 
Ouken qonuni - 
ishsizlikning tabiiy darajasi 1 foizga oshganda yalpi milliy mahsulot 2,5 foizga 
kamayadi yoki 2,5 foiz yalpi milliy mahsulot yo„qotiladi. 
Tabiiy ishsizlik
deyilganda ishchi kuchi harakati va uning ma‟lum bir jamiyat a‟zosi sifatidagi 
mehnat hulqiga aloqador bo„lgan ish bilan band bo„lmaganlik holatiga aytiladi.
 

---

Tarkibiy
ishsizlik ishchi kuchiga bo„lgan taklif umumiy tarkibining o„zgarishi bilan bog„liq 
bo„lib, uning tarmoqlar bo„yicha taqsimlanishi o„zgarishiga olib keladi. Bu, odatda, ba‟zi kasblar va 
tarmoqlarning paydo bo„lishi, ba‟zilarining yo„qolishi, gohida esa tarmoqlardagi iqtisodiy krizislar 
tufayli mehnat zahiralari qayta taqsimlanishi bilan bog„liq.
To‘liq ish bilan ta’minlash
– bu, kasbga oid mehnat bilan ta‟minlanish bo„lib, u shaxsga daromad 
keltiradi va o„zi hamda oilasining munosib turmush kechirishiga sharoit yaratadi. 
Turmush darajasi – 
bu, aholining zaruriy, moddiy va nomoddiy ne‟matlar hamda xizmatlar bilan 
ta‟minlanganlik darajasi, ularni iste‟mol qilish darajasidir. 
Turmush darajasi tizimi – 
bu, jismoniy, ma‟naviy va ijtimoiy ehtiyojlarning rivojlanish darajasi, 
qondirilganlik miqyosi va ularni qoniqtirish uchun yaratilgan imkoniyatlarni aks ettiruvchi kompleks 
ijtimoiy-iqtisodiy kategoriyadir.
 
Tarif setkasi – 
bu, razryadlar shkalasidan iborat bo„lib, ularning har biriga o„z tarif koeffitsienti 
berilgan va har qanday razryadning tarif setkasida ishning murakkabligiga qarab birinchi razryadga 
nisbatan ishning necha marta murakkabligini ko„rsatib turadi.