O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

Pravoslavie marosimlari. 
Xuddi katolik yo‘nalishidagi kabi pravoslavieda ham marosimlarga katta 
ahamiyat beriladi. Pravoslavie marosimlarining ko‘pi cherkovda o‘tadi. Katolik 
cherkovlarida ibodatlar paytida dindorlar bemalol stullarda o‘tiradilar, pravoslavie 
cherkovlarida esa dindorlar tikka turadilar. Katolik cherkovlarida organ musiqasi 
sadolari ostida ibodat qilinadi Pravoslav cherkovlarida ibodat paytida musiqaviy 
kuylar chalish odat emas. Pravoslavie va Katolik cherkovlarining ichki tomonini 
bezatishda ham farqlari bor. Masalan, pravoslavie cherkovlarida, ibodat uylarida 
butlar juda ko‘p. Bibi Maryam Iso, avliyolarning ko‘pdan-ko‘p haykallari ham 
mavjud. Pravoslavie cherkovlari va ibodat uylari nim qorong‘i, shamlar bilangina 

---

64 
yoritilgan holda, sirli sharpalar, mungli munojot madhiya emas, balki marsiya 
ohanglari eshitilgan holda marosimlar o‘tadiki, bunday holat pravoslav 
ruhoniylarining fikriga ko‘ra, dindorning e‘tiqod ruhiyatini kuchaytiradi. Agar 
yop-yorug‘ elektrlar yonib turgan holda ibodat qilinsa, dindorlar ibodatda 
chalg‘ishi mumkin, deb hisoblaydilar. 
Pravoslav bayramlari ham juda ko‘p bo‘lib, ularning umumiy soni bir 
yildagi 365 kunning har biriga bir nechta bayrami to‘g‘ri keladi. Pravoslav 
bayramlari ulug‘lash ob‘ektiga qarab Iso, Bibi Maryam va avliyolar sharafiga 
o‘tkaziladigan bayramlarga, tantanavorligi jihatidan - ulug‘, o‘rta va kichik 
bayramlarga va o‘tkazish vaqti jihatidan -surilmaydigan, oyning ayni bir xil 
chislolariga to‘g‘ri keladigan bayramlarga, hamda suriladigan, ya‘ni pasxa 
kunlariga qarab, kalendar kunlari bo‘yicha almashib turadigan bayramlarga 
bo‘linadi. Ulug‘ bayramlar ro‘yxati pasxadan boshlanadi, undan keyin o‘n ikki 
bayram turadi.
988 yilning yozida Kiev knyazi Vladimir Vizantiya davlatidan pravoslavie 
mazhabiga qabul qilishni so‘radi va Konstantinopol patriarxligiga qabul qilindi. 
Rossiya xristianlikni shu tariqa qabul qildi. Vizantiyadan Rossiyaga kelgan 
messioner pravoslav ruhoniylar Kiev ko‘chalarida oliy tabaqaga mansub kishilarni 
Dnepr daryosida cho‘qintirdilar. Lekin oddiy odamlar yangi dinga kirishni 
xohlamasdan cho‘qinishdan bosh tortganlari ham bor edi, ular majburan 
cho‘qindilar. Shundan keyin Moskva, Novgorod, Tver, Pskov, Vladimir, Nijniy 
Novgorod knyazliklari ham birin-ketin cho‘qintirilib yangi dinni qabul qilganlar. 
Pravoslavie mazhabida hozirgi paytda yagona markaz yo‘q. Hozir 15 
avtokefal, ya‘ni biri-biridan mustaqil bo‘lgan pravoslav cherkovlari bor. Bular 
Konstantinopol (Turkiya), Aleksandriya (Misr), Antioxiy (Suriya), Quddus, Rus, 
Kipr, Gruziya, Serbiya, Ruminiya, Bolgariya, Ellada, Albaniya, Polsha, Chexiya, 
Amerika avtokefal cherkovlaridir.
Pravoslavieda ahloqiy ta‘limotga ham alohida ahamiyat berilgan. Yaqin
kishilaringni sev, yomonlik qilma, yaxshilik qil, o‘ldirma, o‘g‘irlik qilma kabi 
pand-nasihatlar o‘ta talabchanlik bilan ta‘kidalanadi.

---

65