O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan

Avtomobilni tortish dinamikasi

Tortish kuchi. Avtomobilning tekis harakatida yarim o’qlardagi burovchi momentni yetakchi g’ildiraklar radiusiga nisbati tortish kuchi deyiladi.
R_t= M_t / r
Avtomobilning tortish kuchini har xil uzatmalarda uning tezligiga bog’liqlik grafigi, tortish harakteristikasi deyiladi (1rasm).
Avtomobilning harakat tenglamasi o’nga ta’sir etayotgan barcha kuchlarni
bog’likligini ifodalaydi.


Balandlikka chikayotgan avtomobilga tezlanish vaqtida ta’sir etayotgan kuchlarni ko’rib chiqamiz.
rasm. Avtomobilni tortish harakteristikasi
Avtomobilning og’irlik markaziga og’irlik kuchi G = mg, tezlanishga qarama


Balandlikka chiqayottan avtomobilga tezlanish vaqtida ta’sir etayotgan kuchlar.
qarshi hamda ilgarilama harakatlanuvchi, massalar inertsiya kuchi R_ita’sir etadi.
R_i=ta,
bu yerda: t —avtomobil massasi (kg), a -avtomobilning tezlanishi (m/s²).
Avtomobilning g’ildiraklariga M_kr1 M_k2g’ildirashga qarshilik momentlari ta’sir qiladi. Yo’l tomonidan normal P_z1 , P_z2 va urinma R_xl, R_x2reaktsiyalar ta’sir qiladi. Havoning qarshilik kuchi R_velkanlik markazi h_b balandlikda ta’sir qiladi. Bundan tashqari, avtomobildagi tirkamaning harakatiga qarshilik kuchi R_prqo’yilishi mumkin.
Hamma kuchlarni yo’l tekisligiga proektsiyalaymiz:
R_x2– R_x1 R_u R_n R _v R_pr= 0,
yakka avtomobil uchun
R_x2– R_x1 R_u R_n R _v= 0
(R_z1 + R_i2)f = R_kbo’lganligi uchun umumiy holda avtomobilning harakat tenglamasi quyidagicha yozilishi mumkin:


R_T R_u R _v R_g= 0