O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti

cd

  egri  chiziq)  hisoblanadi. 

sd

  egri  chiziqdan  yuqorida  joylashgan  sohada 

sistemaning birinchi kristallanuvchi fazasi hisoblangan yarimgidratning katta qismi 

angidritga  o‘tadi;  Bu  o‘zgarish  80

O

C  da  tarkibida  33,3%  dan  ko‘p  P

2

O

5

  tutgan 

---

14 

 

eritmalarda  sekinlik  bilan  (sutka  va  oylarda)  sodir  bo‘ladi.  Xuddi  shunday 

sharoitda  gipsning  yarimgidratgacha  degidratatsiyasi  ancha  tez  (soat  va 

minutlarda) tugaydi. 

 

sd

    va 

ab

  egri  chiziqlar  orasidagi  sohada  ham  xuddi  shunday  stabil  faza 

angidrit  hisoblanadi,  ammo  bu  yerda  plugidrat  angidritga  to‘g‘ridan-to‘g‘ri 

aylanmaydi,  dastlab  gipsgacha  to‘la  aylanadi.  sd  egri  chiziq  –  turli  haroratda 

bunday metastabil fazalarning birgalikda mavjud bo‘lishini ko‘‘gina nuqtalar bilan 

ifodalangan  holati  deb  hisoblanadi.  Shunga  o‘xshash,  ab  egri  chiziqni  ham  turli 

haroratda  stabil  gips  va  angidritning  birgalikda  mavjud  bo‘lishini  ko‘pgina 

nuqtalar  bilan  ifodalangan  holati  deb  hisoblanadi.  Osvalg‘d  qoidasiga  binoan  ab 

egri chiziqdan ‗astdagi sohada stabil faza bo‘lgan gips P–A–G o‘zgarish bo‘yicha 

gipsga  aylanishi  kerak.  Vaholanki,  amaliyotda  bu  sohada  angidritning  hosil 

bo‘lishi  kuzatilmaydi.  Buni  fazalarning  o‘zgarish  kinetikasi,  masalan  keltirilgan 

harorat va P

2

O

5

 kontsentratsiyasi sohasida A



G o‘zgarishning P



A o‘zgarishga 

nisbatan  juda  katta  tezlik  bilan  sodir  bo‘lishi  orqali  izohlanishi  mumkin.  Boshqa 

sharoitda A ning o‘zgarish tezligi kichik bo‘lishi mumkin. Fazalarning o‘zaro bir-

biriga  aylanish  tezligi  va  yo‘nalishiga  sistemadagi  begona  qo‘shimchalar  ionlari 

ham ta‘sir etishi mumkin. 

 

  2 – rаsm.