O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-texnologiya instituti

12

]. 

 

6

 – rasm. 

To’rt kamerali aralashtirgich: 

1 – kameralar; 2 – aralashtirgichlar; 3 – suspeziya yig‘gich quti; 4 – kirish tuynugi; 5 - 

qopqoq; 6 – cho‘yanli shiber; 7 – shiberni ko‘tarish va tushirish uchun mexanik chig‘ir trosi.

 

Sulfat  kislota  uluksiz  ravishda  suv  bilan  suyultiriladi;  suyultirishni  kislota 

zichligi bo‘yicha kontsentratomer orqali nazorat qilinadi. So‘ngra sarflagich orqali 

a‘atit kontsentrati bilan aralashtirishga oqib tushadi. 

  Apatitni kislota bilan aralashtirish uchun uzluksiz ishlaydigan uch yoki to‘rt 

kamerali  vertikal  aralashtirgichlar  qo‘llaniladi  (

6

  –  rasm).  Suspenziya  (bo‘tqa) 

hajmi  shiber  (ishchi  organi  tekis  shakldor  plastinka)  orqali  tartibga  solinadiki, 

bunda uning aralashtirilishi 5-7 min (Qoratog‘ fosforiti bilan ishlanganda esa – 2-3 

min)  davom  ettirilishi  ta‘minlanadi.  Suspenziya  aralashtirgichdan  superfosfat  

kamerasiga  oqib  tushadi  (7  –  rasm).  U  po‘lat  g‘ilofli  va  ichki  qismi  futirovka 

qilingan  vertikal  temir-betonli  tsilindrik  kor‘us  1  dan  iborat.  Kamera  16  rolikli 

tirgakka  tayantirilgan,  ular  vositasida  kamera  ostidagi  mustahkam  salg‘niklar 

orqali  o‘tuvchi  qo‘zg‘almaydigan  cho‘yan  quvur  2  atrofida  aylanadi.  Aylantirish 

reduktor 4 orqali elektromotor 3 yordamida amalga oshiriladi; 1-2 soat mobaynida 

kamera bir marta aylanadi (aylanish yo‘nalishi tasvirda strelka bilan ko‘rsatilgan). 

Kameraning  temir-betonli  qo‘qog‘i  5  qo‘zg‘almasdir,  kamera  va  qo‘qoq  orasida 

rezinali  zichlashtirgich  bor.  Qo‘qoqqa  vertikal  holatda  markaziy  quvurga  tegib 

---

30 

 

turuvchi  qo‘zg‘almas  cho‘yanli  to‘siq  6  mahkamlangan  va  u  yuklash  zonasini 

chiqarish  zonasidan  ajratib  turadi.  Shu  to‘siq  atrofida,  chiqarish  zonasi  tomonida 

frezer 7 joylashgan. Bu tik o‘qda aylanuvchi ‗o‘lat moslama («karusel‘») ga xromli 

cho‘yandan  tayyorlangan  pichoqli  qanotlar  mahkamlangan.  Frezer  kamera 

qo‘qog‘iga  osilgan  holatda  bo‘lib,  kamera  aylanishiga  qarama-qarshi  yo‘nalishda 

0,13-0,17 s

-1 

(8-10 ayl/min) chastotada aylanadi. 

Suspenziya  aralashtirgichdan  qopqoqdagi  teshik  8  dan  o‘tuvchi  quvur  orqali 

uzluksiz  ravishda  kameraga  oqib  tushadi.  Kameraning  aylanish  jarayonida 

superfosfat  massasi  frezerga  tomon  yo‘nalishida  qattiqlashib  boradi  va  tayyor 

mahsulot frezerda qirib olinadi. Frezerning bir marta aylanishi natijasida 5-25 mm 

qalinlikdagi  superfosfat    qatlami  qirib  olinadi.  Qirilgan  superfosfat  markaziy 

quvurga  undagi  yirik  tirqish  orqali  tushadi  va  undan  esa  mahsulotni  omborga 

uzatuvchi transporterga tushadi. 

 

7 – rasm.