O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti fiziologiya va valeologiya asoslari kafedrasi

2. Turli FVlarda fuqarolarni havfsiz zonaga evakuatsiya kilish asoslari

FVlar ta`siridan saklash usullaridan yana biri — bu fuqarolarni falokat yuz bergan joydan vaktinchalik uzoklashtirish yoki butkul evakuatsiya kilish hisoblanadi. Ish bilan mashgul bulgan odamlarni harbiy vakgda vakginchalik shahardan tashkari hududga yoki boshka kishlokka kuchirishni biz uzoklashtirish deb bilamiz. Lekin bunda ishchi hizmatchilar vaktincha zararlangan hududdan chikib turadilar. Qaytadan yana ishga kelganlarida hamma ehtiyot choralarini kurib, uz faoliyatlarini boshlaydilar. Demak, vaktinchalik kuchirishda ishlovchi odamlar ma`lum bir vakg dam olib keladilar.

Evakuatsiya deganda hammani bir vakgda bir yashash joyidan ikkinchi yashash joyiga doimiy yashash uchun kuchirilish tushuniladi (asosan ishlamaydigan fuqarolar, nafakahurlar, bolalar va kasallar evakuatsiya kilinadi). evakuatsiya kilinganda alohida buyruk bulmaguncha fuqarolar usha joyda yashab turadilar.

Havfsiz hudud havfli hududdan birmuncha uzok masofada joylashgan bulishi va Xalqka hech kanday havf tugdirmasligi lozim. YAna havfsiz hudud temir yul, avtomobil yullariga yakin, ishchi hizmatchilarni ishga olib borib, yana kaytib kelishi uchun kulay bulgan joylarda tashkil etiladi. Ishga boglik bulmagan ishchilar hududdan uzokrok erga evakuatsiya kilinadi.

Havfsiz hududga vaktinchalik yoki bugunlay kuchirish ishlarida ishlaydigan odamlar uchun ishlab chikarish tamoyiliga kura, ishlamaydigan Xalq uchun esa hududiy tamoyilga kura turarjoy boshkarmasi orkali amalga oshirildi. Tadbirlar har bir ishlab chikarish korhonasida yoki turarjoylarda bunday ishlar bilan shugullanadigan boshlik urinbosarlari tomonidan rejalashtiriladi va amalga oshiriladi.

Kuchirish ishlarining hammasi evakuatsiya kilinadiganlarning yigiladigan joyida tashkillashtiriladi.Yigilish joylari (evakuatsiya punkti — eP) asosan, maktablar, klublar va boshka jamoat inshootlari budishi mumkin. Xalqni kuchirish hakida ma`lumot olganda, darhol ishlab chikarish korhonasi, ukuv yurtlari, korhonalari, militsiya organlari hamda radio, televidenie orkali Xalqhabardor kilinadi. Yigilgan odamlar kayta hisobdan utkazilib, guruhlarga bulinadi, transport vositalariga taksimlanib, kursatilgan vakg ichida havfsiz hududga etkaziladi.

YAyov yuradiganlar oldindan tuzilgan mashrut buyicha kolonna bulib (kolonnada 5001000 kishi) harakat kiladi, Bunda, albatta, guruhlarga bulinadi va har bir guruhda 50100 kishi buladi. Kolonna har 11,5 soat yurishdan keyin 1015 minut dam olib, aytilgan joyga borishi bilan hamma kolonna a`zolari tibbiy kurikdan utkaziladi.Bu erda evakuatsiya kilinganlarni kabul komissiyasi kutib oladi. Bu komissiyaga usha joyning hokimiyat boshliklari, korhona rahbarlari, ozik-ovkat, tibbiyot hizmatchilari kiradi. Ular odamlarni kabul kilib, hisobini oladi va har birini joylashtiradi. Odamlar asosan, maktablarga, klublarga, kinoteatrlarga va shunga uhshash joylarga, ba`zan usha erda yashovchi oilaga ham ma`lum kism odamlar taksimlanadi.Joylashtirilgan har bir insonga tibbiy hizmat kursatilib, ozik-ovkat bilan ta`minlanadi.

Evakuatsiya kilingan fuqarolar usha erdagi ishlab chikarish korhonalarining evakuatsiya kilingan kismida ishlashlari mumkin.