O‟zbekiston Respublikasi Oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi N. N. Maxmudov, T. R. Yuldashev, B. Sh. Akramov

1.4. Xalq xo„jaligida neft va gazdan foydalanish 
Hozirgi  kunda  xalq  xo„jaligida  tabiiy  gazning  58,4%  ichki  ehtiyoj 
uchun,  6,5%  yer  osti  omborlariga,  12,5%  saykling  jarayoniga  va  22,5% 
eksportga jo„natiladi. 
Kimyo  sanoatida  neft  va  neft  mahsulotlarini  qayta  ishlashda  hosil 
bo„lgan  moddalar  to„g„ridan-to„g„ri  haydash  natijasida  olingan  past  oktanli 
benzinlar,  shuningdek  benzol,  toluol  va  shu  kabilarni  olishda  chiqadigan 
qo„shimcha moddalar asosiy xom-ashyo sifatida foydalanilmoqda. Neft xom-
ashyosi neft gazi yoki suyuq neft mahsulotlari holatida kimyo sanoati uchun 
tayyor  mahsulot  hisoblanmaydi.  Ularni  avval  qayta  ishlash  natijasida  faol 
moddalar  hosil qilinadi. Bunday moddalarga birinchi navbatda to„yinmagan 
uglevodorodlardan  olefinlar,  etilen,  propilen  va  butilenlar  kiradi.  Kimyo 
sanoatida  neft  va  neft  mahsulotlaridan  xom-ashyo  sifatida  foydalaniladi  va 
yangi  moddalar  olinadi:  suniy  kauchuk,  plastmassalar,  sintetik  tolalar, 
yuvuvchi moddalar va hakozolar ishlab chiqariladi. 

---

 
18  
O„zbekistonda  hozirgi  kunda  metallurgiya  sohasiga  qarashli  Bekobod 
metallurgiya  zavodi,  Olmaliq  tog„-metallurgiya  kombinati,  Navoiy  kon-
metallurgiya  zavodi  ,  barcha  turdagi  mashina  va  elektr  energiyasi  ishlab 
chiqaradigan  zavodlar  va  shu  kabilar  neft  va  gazdan  foydalanuvchi  asosiy 
sanoat korxonalari hisoblanadi. 
Shurtan  gaz  kimyo  majmuasini  va  suniy  suyuqlik  yoqilg„isini  ishlab 
chiqaradigan  zavodning  istiqbolli  kelajagi  tabiiy  gazni  qazib  olish  jarayoni  bilan 
chambarchas bog„langandir.