O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkyent axborot tyexnologiyalari univyersityeti huzuridagi pyedagog kadrlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq markazi

1.2 Virtual reallikning asosiy tushunchalari.

Virto’la reallik texnologiyalari yaqinda paydo bo’ldi va terminalogiya xali yaxshi o’rnatilmagan.

Virtual reallik (VR) – texnik vositalar bilan yaratilgan inson sezgi organlari orqali: ko’rish, eshitish, teginish va boshqalar ta’sir ko’rsatadigan dunyo. Reallik sezgilarining ishonarli majmuasini yaratish uchun real vaqtda virtual reallik xususiyatlari va reaksiyalarining kompyuter sintezi orqali amalga oshiriladi.
Virtual reallik tizimlari odatiy kompyuter tizimlariga qaraganda, odamning barcha sezgi organlariga ta’sir ko’rsatib, virtual muxit bilan o’zaro aloqani simulatsiya qiladigan qurilmalar deb nomlanadi.
Bunday tizimlar xali xam mavjud emas, ammo virtual reallikni yaratishda ishlab chiquvchilar uning mavjudligini taminlashga xarakat qilishadi:

• 
  Ishonarli – foydalanuvchiga yuz berayotgan voqeallarning voqealik xissi bilan yordam beradi;
  
• 
  Interfaol - atrof-muhit bilan o’zaro munosabatni taminlaydi;
  
• 
  O’qish uchun qulaylik – keng va batafsil dunyoni kashf qilish imkoniyatini yaratadi;
  
• 
  Mavjudlik tasirini yaratish- maksimal darajada sezgilar tasirida ko’rsatadigan miya va foydalanuvchilar tanasi jarayonga jalb qilingan bo’ladi.
  

Virtual reallik turlari.
VR texnologiyasini rivojlantirishning ushbu bosqichida ular orasida quydagi turlarini ajratish mumkin.
To’liq effekt bilan VR texnologiyalar juda batafsil virtual olamining ishonchli simulatsiyasini taminlaydi. Ularni amalga oshirish uchun siz foydalanuvchilarning xarakatlarini aniqlay oladigan va ularga real vaqt rejimida javob bera oladigan yuqori samarali kompyuter va to’liq effektini taminlaydigan maxsus uskunalar kerak.
To’liq effektsiz bilan VR. Bularga ekranda uzatiladigan tasvir ovoz va boshqarish moslamalari yaxshisi keng ekranli simulatsiyalar kiradi. Bunday tizimlar virtual voqelik deb tasniflanadi, chunki ular VR uchun talablarni to’liq anglamasalar xam tomashabinga tasir qilish jihatidan boshqa multimediya vosidalaridan ancha ustun.
Umuniy infratuzilishga ega VR texnologiyasi. Ular orasida Second Life- milliondan ortiq faol fiydalanuvchilarga ega bo’lgan ijtimoiy tarmoqlar elementlari bo’lgan uch o’lchamli virtual dunyo Minneraft o’yini va boshqalar mavjud. Bunday dunyolar to’liq VR effektni taminlaydi. Bunday virtual olamda boshqa foydalanuvchilar bilan o’zaro aloqa yaxshi taashkil etilagan lekin ko’pincha xaqiqiy virtual reallik maxsulotlar uchun yetarli emas.