O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov



Download 10,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/534
Sana14.04.2022
Hajmi10,08 Mb.
#552287
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   534
Bog'liq
FARMAKOLOGIYA . Дарслик. 2020

ofitsinal preparatlar
deyiladi (
officina
– 
dorixona degan so‘zdan olingan). Vrachning ko‘rsatmasi (farmoyishi) bo‘yicha 
dorixonalarda tayyorlanadigan dori vositalariga esa 
magistral preparatlar
deyiladi (
magister
– o‘qituvchi so‘zidan olingan).
Dori moddalarining olinish manbalari 
Dori vositasi
(dori) turli kasalliklarning profilaktikasi va davosi uchun 
ishlatiladigan bir yoki bir nechta dori moddasini o‘ziga qamrab oladi.
Dori 
moddasi
– Dori vositasisifatida ishlatiladigan individual kimyoviy birikmadir. 
Ma’lum dori shakli ko‘rinishida tayyorlangan dori vositasiga esa 
dori preparati
deyiladi. 
Dorivor moddalar anorganik birikmalardan, hayvonlar organizmidan
o‘simliklardan, shuningdek sintez qilish yo‘li bilan olinadi. Dori xom-ashyosiga 
quritish va maydalash yo‘li bilan ishlov berish natijasida olingan preparatlarni 
oddiy preparatlar
deyiladi. Shifobahsh o‘simliklardan maxsus ishlov berish 
natijasida ajratib olingan va tarkibidagi keraksiz (ballast) moddalardan batamom 
tozalanmagan preparatlarni 
galen preparatlari
deyiladi. Ularni asosan ichish 
uchun tavsiya qilish mumkin. Bularga damlama va qaynatmalar, tindirma va 
ekstraktlar kiradi. 
Novogalen preparatlar
esa dorivor xom-ashyodan kimyo-farmatsevtika 
sanoatida imkoni boricha tarkibidagi ballast moddalardan tozalash yo‘li bilan 
olingan ajratmalardir (ularda o‘simlikdagi ta’sir qiluvchi Moddalarning jami 
bo‘ladi). Shuning uchun ularni ham enteral, ham parenteral qo‘llash mumkin. 
Dozalar va o‘lchov birliklari 
D o z a
– bu dorivor moddaning miqdoridir.
Uning quyidagi asosiy turlari mavjud: 
1) maksimal yoki yuqori doza (md);
2) terapevtik yoki o‘rta doza (td); 


27 
3) zaharli yoki toksik doza; 
4) o‘lim chaqiradigan yoki letal doza (ld). 
Shuningdek, bir martalik, sutkalik va kurslik dozalar ham mavjud.
Shifokorlar retsept yozish jarayonida zarur bo‘lib qolganda asosan quyidagi 
hisoblash formulalaridan foydalanishlari mumkin: 
1. Maksimal doza (md) dan terapevtik doza (td) ni hisoblash formulasi: 
3
2
yoki
md
td

2. Kattalar terapevtik dozasi (td) dan yosh bolalarga terapevtik doza hi-
soblash formulalari: 
a) yoshga bog‘liq holda
b) vaznga bog‘liq holda 
24
Y
td
td
bola
katta
bola
х

70
V
td
td
bola
katta
bola
х

Izoh:
mazkur formulalarda td – terapevtik doza, md – maksimal doza, 
Y
bola
bolaning yoshi, 24 – kattalar bilan yoshlar orasidagi chegaraviy yosh, 
V
bola 
– bolaning vazni, 70 – kattalarning o‘rtacha og‘irligi. 
O‘lchov birligi qilib 1 gramm qabul qilingan, ya’ni 1 sm
3
distillangan 
suvning 4
o
C dagi og‘irligi. Retseptda gramm quyidagicha yoziladi: 

Download 10,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   534




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish