O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

__________________________ 
1 
Aminoglikozidlarni ba'zida 3 ta guruh ga ajratishadi: 
I avlod - sintomitsin, neomitsin, monomitsin, kanamitsin 
II avlod - gentamitsin 
III avlod – tobramitsin, amikatsin, sizomitsin, netilmitsin 
 
 
Siklik polipeptidlar (polimiksinlar va boshqalar) 
Kimyoviy tuzilishi jihatdan polimiksinlar siklik polipeptidlar guruhini 
tashkil etadi. MDX
1
davlatlarida Bas. polymyxa Ross hosil qiluvchi polimiksin M 
(sulfat ko‘rinishida) qo‘llaniladi. 
Polimiksin M sulfatni antimikrob ta'siri asosan gramm manfiy 
bakteriyalarga: ko‘k yiring tayoqchasi, ichak bakteriyalar oilasi (ichak tayoqchasi, 
shigellalar, solmanellalar) hamda kapsulali bakteriyalar, pasterellalar va 
brutsellyozlar, inflyuens tayoqchasiga qaratilgan. Patogen koklar, protey, patogen 

---

- 865 -
anaeroblar, kislotaga chidamli mikobakteriyalar, difteriya tayoqchasi va boshqa 
qo‘zg‘otuvchilar polimiksin M ga chidamlidirlar. 
Mikroblarga qarshi ta'sir mexanizmi polimiksin M ni sitoplazmatik 
membranani jarohatlash bilan bog‘liq. Uning o‘tkazuvchanligini buzib polimiksin 
M sitoplazmani ko‘gina tarkibiy qismlarini atrof muhitga chiqib ketishiga sabab 
bo‘ladi. Bakteriotsid ta'sir bakteriyalarning tinch holatida ham, ko‘payish va o‘sish 
holatlarda ham namoyon bo‘ladi. Polimiksin M faqat hujayra tashqarisida 
joylashgan mikroblargagina ta'sir etadi. Chidamlilikni sekin rivojlanishi Polimiksin 
M ni Shubhasiz afzalligi hisoblanadi.
Polimiksin M ni ichish (ichakda dori vosita katta konsentratsiyada 
to‘planadi, me'da ichak traktida yomon so‘riladi) va mahalliy qo‘llash tavsiya 
etiladi. U parenteral qo‘llanilmaydi. Chunki bu yo‘l bilan qo‘llanilsa kuchli 
darajada neyro- va nefrotoksik ta'sir yuzaga chiqadi. Dori vositani ko‘k yiring 
tayoqchasi, ichak tayoqchasi shgellalar qo‘zg‘atgan enterokolitlar hamda, 
operatsiyadan oldin ichakni sanatsiya qilish uchun qo‘llaniladi.