O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

11.1-sxema
. Temirni so’rilishi, taqsimlanishi va chiqarilishi 
Koamid
 
– kobalt eritropoezni kuchaytiradi.
Giperxrom anemiyalarda nuklein kislotalari sintezida ishtirok etuvchi 
sianokobalamin va foliev kislotasi qo‘llaniladi. 
Sianokobalamin
– 
pernitsioz anemiya (Addison Birmer xastaligida) 
qo‘llaniladi. Vit. V
12
yetishmaganda, eritropoez megaloblastik yo‘nalish 
bo‘yicha boradi: eritroblast - giperxrom megaloblast-megalotsit. Pernitsioz 
anemiyada ichakdan Kaslning ichki omili (glikoprotein) yetishmaganligidan, 
sianokobalamin so‘rilmaydi. Adison Birmer xastaligida sianokobalamin 
periferik qon tarkibini yaxshilaydi, nevrologik o‘zgarishlarni va tilning shilliq 
qavatidagi buzilishlarni daf etadi. 
SO’RILISHI 
TAQSIMLNISHI 
DEPOLANISHI 
AJRALISHI 

---

- 595 -
Foliev kislotasi
 
(vit B
6
)- makrotsitar anemiyada qo‘llaniladi. Eritroblast-
giperxrom makronormoblast-makrotsit. Organizmda foliev kislota o‘zining aktiv 
(faol) holatiga-tetragidrofoliev kislotasiga aylanadi. Vit B
12
yetishmovchiligida, 
foliev kislotasining faol holatiga aylanishi buziladi va qon hosil bo‘lish jarayoni 
DNKning sintezi buzilganligi sababidan to‘xtaydi. Normoblastlarning etilishi 
to‘xtaydi va eritropoez megoblastlar hosil bo‘lish yo‘liga o‘tadi.
Qo‘llanilishi:
 
alimentar va dorilar ta’sirida rivojlangan makrotsitlar 
anemiyalar. SPRU (ich ketish, glossit, endokrin bezlarning gipofunksiyasi, 
keskin ozib ketishi), homiladorlar anemiyasida. Siankobalamin bilan birgalikda 
havfli anemiyada. Eritropoezni susaytiruvchi vositalar asosan eritremiyada 
(Vakez xastaligi)–politsetimiya xastaligida qo‘llaniladi.
Na
2
N
3
R
2
O
4
tarkibida fosfor izotopi bor natriy fosfat. Bu dori vosita tomir 
ichiga yoki MITga kiritiladi. Miqdori millikyuri (mKi)da o‘lchanadi. Dori vosita 
qonda eritrotsit va trombosit miqdorini kamaytiradi.