O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

 
-
diffuz toksik buqoq xastaligida (yurak-tomir, neyro-psixik o‘zgarishlarni 
bartaraf etishda);
 
-
bachadonni birlamchi xolsizligida, uni qisqarishini kuchaytirish va 
qo‘zg‘atish maqsadida;
 
-
tug‘ishdan keyingi asoratlarni oldini olish maqsadida (qon ketishini);
 
-
ochiq burchakli glaukomada, suyuqlik ishlab chiqarish susaytiradi (alohida 
dori formasi TOPIM ko‘z tomchisi).
 
Noxush ta’siri: umumiy xolsizlik, ko‘ngil aynash, qayt qilish, diareya, 
bradikardiya, bosh aylanishi, broxospazm, allergik reaksiyalar (teri qichishi) 
parishonxotirlik va fikr tezligini susayishi (mashina xaydash mumkin emas). 
Qo‘llash 
mumkin 
bo‘lmagan 
hollar: 
Sinus 
bradikardiyasi, 
atrioventrikulyar 
qamal, 
gipotenziyalyar, 
kuchli 
rivojlanagan 
yurak 
yetishmovchiligida, bronxial astma, qandli diabet, homiladorlik, periferik qon 
aylanishining buzilishida, spastik kolitlarda. Oksprenolol (trazikor) - Ta’siri ji- 
xatidan anaprilinga yaqin, lekin yurak qisqarishining tezligi va kuchiga ta’siri 
sustroq. Simpatolitik faollikka ega. Bronxospazmni kamroq yuzaga keltiradi. 
Anaprilinga qaraganda, oksprenololni bemorlar yaxshi qabul qiladilar. 
Anaprilinga o‘xshab qo‘llaniladi, noxush ta’siri ham unga o‘xshash.

---

- 263 -
Metoprolol
-
(korvitol, egilok) β
1
-adrenoreaktiv strukturalarni tanlab 
qamallovchi hisoblanadi. (kardioselektiv ta’siri). MITdan yaxshi so‘riladi. 
Ta’siri tahminan 5-6 soat davom etadi. jigardan o‘tish jarayonida ko‘p qismi 
parchalanadi, metabolitlari peshob tarkibida chaqiriladi.
Qo‘llanilishi: xafaqonlik, stenokardiya, aritmiyalar (supraventrikulyar 
taxikardiya-lar, bo‘lmachalar fibrilyatsiyasi, qorinchalar ekstrasistoliyasi), 
gipertireoidizm, infarktni oldini olish. 
Noxush ta’sirlari: bosh og‘rig‘i, charchash, uyquni buzilishi, bronxlar 
tonusini oshishi, ayniqsa bronxial astmada. 
Shunday xususiyatga ega moddalarga yana talinolol (kordanum), atenolol 
(tenormin) va bisoprolol (konkor) kiradi. β
1-
adrenoretseptorlarni qamal qilish 
davomiyligiga ko’ra moddalar quyidagicha ketma-ketlikka ega:bisoprolol 
(t
1/2
=10-12 s)>atenolol (t
1/2
=6-9 s) >talinolol (t
1/2
=6.6 s) >metoprolol (t
1/2
=3-3.5 
s). Ko’rsatilganlardan bisoprolol kuniga 1 marta, qolgan vositalar 2-3 marta 
qabul qilinadi. β
1-
adrenoblokatorlardan-nebivolol (nebilet) qon tomirlarni 
kengaytirish xususiyatiga ega shuning uchun arterial gipertenziyada qo’llaniladi.
β
1-
adrenoblokatorlar ochiq burchakli glaukomani davolashda muhim rol 
o’ynaydi. Mahalliy qo’llanilganda ular ko’z ichi suyuqligi produksiyasini 
susaytiradi unga bog’liq ko’z ichi bosimi ham pasayadi.