O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov

15.Mikroblarga qarshi vositalar
Mikroblarga qarshi ta'sir ko‘rsatish xossasiga ega bo‘lgan Dori vositalari ikki guruhga bo‘lingan.
Birinchi guruh tarkibiga mikroblarga tanlab ta'sir ko‘rsatmaydigan dori vositalar kiritilgan bo‘lib, ular ko‘pgina mikroorganizmlarga halokatli ta'sir ko‘rsatadilar. Ularga antiseptiklar¹ va dezinfeksiyalovchi² moddalar tegishlidir.
Antiseptiklarni odatda sirtga teri va shilliq qavatlar to‘qimalariga surtiladi. Alohida antiseptiklarni me'da-ichak trakti va peshob yo‘llarida joylashgan mikroorganizmlarga ta'sir ko‘rsatish uchun qo‘llashadi. Konsentratsiyasiga ko‘ra ular bakteriotsid yoki bakteriostatik ta'sir ko‘rsatidilar.
Dezinfeksiyalash vositalari tibbiy anjomlar, uskunalar, xonalar, idish-tovoqlar, bemorning ajratmalarini zararsizlantirish uchun xizmat qiladi. Ularning ta'siri tez rivojlanadi. Ular odatda bakteriotsid konsentratsiyalarda infeksiyaning tarqalishini oldini olish uchun qo‘llaniladi.
Antiseptiklar va dezinfeksiyalovchi vositalar orasiga keskin chegara qo‘yish biroz mushkul, chunki ko‘pgina moddalarni ma'lum konsentratsiyada antiseptik sifatida, kattaroq konsetratsiyada esa dezinfeksiya qilish maqsadida qo‘llashadi.
Ikkinchi guruh mikroblarga qarshi tanlab ta'sir etuvchi vositalarni o‘z ichiga olgan bo‘lib, ximioterapevtik vositalar³ deb yuritiladi. Bu guruh dori vositalariga ma'lum tur mikroorganizmlargagina ta'sir etish xosdir. Ularning e'tiborli xossalaridan biri terapevtik ta'sir kengligini katta ekanligidir. Terapevtik ta'sir kengligi bu bakteriostatik ( bakteriotsid) konsentratsiyasi bilan makroorganizm uchun zaharli bo‘lgan konsentratsiyalar orasidagi farq.
________________________________
¹ grekchadan anti –qarshi, septicas-yiringli ( irishdan hosil bo‘lgan narsa)
² lotinchadan de – bartaraf etish, grekchadan infectio- yuqish
³ “ ximioterapevtik vositalar” iborasi sun'iy ravishda ajratilgan, chunki har qanday farmakologik dori vosita ta'siri “ximioterapiya” dir, ya'ni kimyoviy moddalar bilan davolashdir. Ammo bu termin keng tarqalganligidan undan voz kechish mushkuldir.
Ximioterapevtik dori vositalar infeksiyalarni davolash va ularni oldini olish, hamda infeksiya taShuvchilarning sanatsiyasi uchun qo‘llaniladi.