O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi

13-Ma’ruza. Mikrogeterogen  sistemalar. Aerozollar. 
 Tuproq  kolloidlari 
Reja: 
1.
 
Mikrogeterogen sistemalar 
2.
 
Aerozollar 
3.
 
Tuproq  kolloidlari 
Tayanch  iboralar:
  Kondensatsiya  usuli,  elektrokinetik,
 
monomolekulyar 
adsorbsiya,
 
liofob,  faza,  izoterma,  fazalararo,  dispers,  satx,  qavatlar,  dispers 
sistema, elektroforez, elektroosmos, mikrogeterogen sistemalar.
 
1. Mikrogeterogen sistemalar 
Dispers 
faza 
zarrachalarining 
katta-kichikligi 
oddiy 
mikroskopda 
ko‗rinadigan 
dispers 
sistemalar 
mikrogeterogen 
sistemalar 
deyiladi. 
Mikrogeterogen  sistemalar  tabiatda, qishloq  xo‗jaligida, oziq-ovqat sanoatida va 
boshqa sohalarda keng tarqalgan. 

---

88 
 
Emulsiyalar 
bir-biri  bilan  aralashmaydigan  ikki  suyuqlikdan  tashkil  topgan 
mikrogeterogen sistemalardir. Emulsiya hosil bo‗lishi uchun suyuqliklar bir-birida 
juda oz erishi kerak. Masalan emulsiya hosil qiluvchi suyuqliklardan biri sifatida 
suv  olinsa,  oz  eriydigan  suyuqlik  shartli  ravishda  ―moy‖  deb  ataladi. 
Suyuqliklarning qaysi biri dispers faza bo‗lishiga qarab, ular ikki turga bo‗linadi. 
Birinchi  tur  emulsiyalarga,  agar  ―moy‖  tomchilari  suv  ichida  tarqalgan  bo‗lsa, 
moyning suvdagi (M/S) emulsiyasi deyiladi, ikkinchi tur emulsiyalarga, agar suv 
tomchilari  ―moy‖  ichida  tarqalgan  bo‗lsa,  suvning  moydagi    (S/M)  emulsiyasi 
deyiladi. 
Agar  emulsiyada  dispers  fazaning  miqdori  0,1%  ni  tashkil  etsa,  ularni