|
Refrences
1.
Бодуэн де Куртенэ И. А. О смешанном характере всех языков. Избранные труды по
общему языкознанию, т. I. М., 1963. С.384
2.
Гумбольдт В. Избранные труды по языкознанию. М.: Прогресс, 1984. С.507.
3.
Маслова В. А. Введение в когнитивную лингвистику: учеб. пособие. – 3-е изд.,
испр. М.: Флинта: Наука, 2007. С. 296
4.
Tarde, G. (1974). Social laws: An outline of sociology ( H. C. Warren, Transl.). New
York: Macmillan. (Original work published 1899), pp 118-122
ONA TILI DARSLARIDA YOZMA SAVODXONLIKNI OSHIRISHDA “ORFOGRAFIK
ESTAFETA” METODIDAN FOYDALANISH USULLARI
Sh.Abdullayeva
Toshkent vil. Maktab о
ʻ
qituvchisi,
S.Nazarova, о
ʻ
qituvchi
Hozirgi kunda ta‘lim-tarbiya jarayoni sifati va samaradorligini oshirish kelgusi taraqqiyo-
timizning asosi bо
ʻ
lib, bu haqda birinchi Prezidentimizning ―Yuksak ma‘naviyat-yengilmas
121
Tarde, G. (1974). Social laws: An outline of sociology ( H. C. Warren, Transl.). New York: Macmillan, pp 118-122
122
Бодуэн де Куртенэ И. А. О смешанном характере всех языков. Избранные труды по общему языкознанию, т. I. М.,
1963. С.384
123
Гумбольдт В. Избранные труды по языкознанию. М.: Прогресс, 1984. С.507.
124
ibid
125
Маслова В. А. Введение в когнитивную лингвистику: учеб. пособие. – 3-е изд., испр. М.: Флинта: Наука, 2007. С. 296
151
kuch‖asarida keltirilgan ―Shuni unutmasligimiz kerakki, kelajagimiz poydevori bilim dargoh-
larida yaratiladi, boshqacha aytganda xalqimizning ertangi kuni qanday bо
ʻ
lishi farzandlarimiz-
ning bugun qanday ta‘lim va tarbiya olishiga bog‗liq‖
126
degan fikrlarini ta‘kidlab о
ʻ
tsak, maq-
sadga muvofiq bо
ʻ
ladi.
Shuningdek, ta‘lim tizimiga shiddat bilan kirib kelayotgan innovatsiyalar, pedagogik texno-
logiyalarning ta‘lim beruvchi tomonidan о
ʻ
zlashtirilib va qо
ʻ
llanilib borilishi, о
ʻ
qituvchining о
ʻ
z
ustida tinimsiz izlanishini talab qiladi. О
ʻ
qituvchi dars jarayonida о
ʻ
z о
ʻ
quvchilarini fanga
ijodkorlik nuqtayi nazari bilan qarashlarini tashkil qilishi, ularda izlanuvchanlik xususiyatlarini
shakllantirishi va albatta, zamonaviy pedagogik texnologiyalar va metodlardan foydalangan
holda darsni tashkil etishi kerak bо
ʻ
ladi.
Ona tili fanidan dars mashg‗ulotlarini pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etish uchun
tinimsiz izlanish bugungi kunning ehtiyojiga aylanib bormoqda. О
ʻ
quvchilarni darsga qiziqtirish
va ularning diqqatini bir maromda ushlab turish har doim ham oson kechavermaydi. Buning
uchun о
ʻ
z mahoratiga suyangan holda pedagogik texnologiyalardan foydalanish yaxshi natijaga
erishishga yо
ʻ
l ochib beradi. Ana shu maqsadni amalga oshirgan holda о
ʻ
quvchilarning yozma
nutqini оshirishda ―Orfografik estafeta‖ metodidan foydalanish usuli haqida tо
ʻ
xtalib о
ʻ
tamiz.
―Orfografik estafeta‖ kichik maktab yoshidagi bolalar bilan ishlashning qiziqarli shakli
bо
ʻ
lib, u о
ʻ
quvchilarda mantiqiy tafakkur qobiliyatini rivojlantiruvchi guruhlarda ishlash kо
ʻ
nik-
masini, shuningdek xotirani rivojlantirish imkonini beradi. U intensiv о
ʻ
qitish bilan bir vaqtda
bolalardagi harakat ehtiyojini ham qondirishga sharoit yaratadi
127
. Orfografik estafeta an‘anaviy
aytib turib yozdirish maqsadida, ―an‘anaviy‖ diktantga o‗xshamay erishish imkonini beradi.
О
ʻ
qituvchiga kerak bо
ʻ
ladigan materiallar:
a)
diktant matni;
b)
qog‗oz varag‗i, ruchka, qizil siyohli ruchka bir kichik guruhga bittadan;
c)
g‗oliblarga yutuqlar bо
ʻ
lishi mumkin.
1.Mashqning borishi:
О
ʻ
qituvchi о
ʻ
quvchilarni 3 ta guruhga ajratadi. Ularning har birida о
ʻ
quvchilar quyidagilarni
tanlaydilar:
a)
yozuvchi (har bir guruhga bitta);
b)
yuguruvchilar (1-3 ta);
c)
musahhih (har bir guruhda bittadan).
О
ʻ
qituvchi sinfdan tashqarida, 10-30 metr masofada (masalan, yо
ʻ
lak oxirida) diktant matni
yozilgan doskani osib qо
ʻ
yadi.
2.Har bir guruh о
ʻ
z joyiga ega bо
ʻ
lib, shu joyda yozuvchi va musahhih о
ʻ
tiradi.
3.Mashq о
ʻ
qituvchi ishorasi bilan boshlanadi. Guruhning vazifasi yozuv taxtasidagi matnni
bexato kо
ʻ
chirib yozishdir.Yuguruvchilar yozuv taxtasi yoniga yugurib boradilar, yozuv
taxtasidagi yozuvni о
ʻ
qiydilar va yozuvning mumkin qadar kо
ʻ
proq qismini eslab qolishga
harakat qiladilar. Yozuvchilar yuguruvchilar eslab qolib aytgan matnlarini yozadilar. Musahhih
(xatolarni tekshiruvchi) yozuvchi butun matnni yozib bо
ʻ
lgach, uni tekshiradi, xatolari bо
ʻ
lsa
tо
ʻ
g‗rilaydi. Tayyor matn о
ʻ
qituvchiga tanishtiriladi.
Bu metodni qо
ʻ
llash jarayonida 3 kishilik (1ta yozuvchi, 1 ta musahhih, 1-yuguruvchi)
guruhlar tuziladi. О
ʻ
qituvchi guruhlarni shunday tuzishi kerakki, guruhlar darajasida katta
nomutanosibliklar bо
ʻ
lmasligi kerak. Diktant matni yaxlitligicha eslab qolish oson bо
ʻ
lishi uchun
(10-12 ta gaplar) bо
ʻ
lishi kerak.
Diktant matni quyidagicha bо
ʻ
lishi mumkin:
126
Karimov I.A. ―Yuksak ma‘naviyat-yengilmas kuch‖.-T.: ―Ma‘naviyat‖, 2008. -61 b.
127
Musayeva M. va b. Ta‘lim jarayonida qo‗llaniladigan interfaol metodlar. –T., 2016. –B.105.
152
Do'stlaringiz bilan baham: |
