O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq (mintaqaviy )markazi

Bionoorganik kimyo - bu ayrim kimyoviy elementlarning (birinchi navbatda metallarning) tirik tabiatdagi rolini o‘rganadigan kimyo sohasi.

Bionoorganik kimyo (BNK) 20-asrning ikkinchi yarmida biologiya, kimyo, tibbiyot, biokimyo, molekulyar biologiya va boshqa fanlarning kesishmasida paydo bo‘ldi.

Bionoorganik kimyoning fan sifatida klassik kimyo, tibbiyot, toksikologiya va ovqatlanish fanlari sohasidagi ko‘plab eksperimental ma’lumotlar natijasida shakllangan.

BNK - anorganik kimyo va biokimyo o‘rtasidagi o‘ziga xos "ko‘prik« vazifasini o‘taydi.

BNK ning asosiy vazifasi tirik organizmda fiziologik va patologik jarayonlarning paydo bo‘lishi va rivojlanishidagi kimyoviy elementlarning rolini o‘rganishdir.

SHuning uchun BNK va biokimyo, tibbiyot, farmakologiya va ekologiya o‘rtasidagi yaqin bog‘liqlik kuzatiladi.

BNK nisbatan yosh fan sohasi.

Ko‘plab muhim biologik jarayonlar bu nafas olish, fotosintez va asab impulslarini o‘tkazish, ko‘plab metabolik transformatsiyalar va mushaklarning qisqarishi, shuningdek toksik va mutagen ta’siridan himoya qilish va boshqalar metallarning ishtirokini talab qiladi. SHuning uchun BNK metall elementlarning tirik organizmlardagi roliga alohida e’tibor beradi;

Keyingi yillarda BNK metallarning tirik tabiatdagi rolini o‘rganadigan fan sohasi deb nomlandi. Ma’lumki, metall ionlarining asosiy funksiyalaridan biri bu ularning komplekslar hosil qilish qobiliyatidir, shuning uchun "BNC mohiyatan biokoordinatsion kimyo (BKK)", K.B.YAsimirskiy.

molekulyar darajada metallarning (birinchi navbatda biometallarning) bioligandlar bilan o‘zaro ta’sirini o‘rganish;
tarkibidagi metallarni o‘z ichiga olgan tabiiy birikmalar - metall oqsillari, metall fermentlari, in vivo jonli ravishda metallarning transport va to‘planish muammolarini o‘rganish,
biologik va biokimyoviy jarayonlarni modellashtirish;
tibbiyotda BNK natijalaridan foydalanish: kasalliklarni aniqlash, yangi dori vositalarini yaratish va ularning ta’sir mexanizmini yaratish;
atrof-muhitni muhofaza qilishda, qishloq xo‘jaligi texnikasida qo‘llash.
Tirik moddalar tarkibida 70 dan ortiq elementlar topilgan. Organizmdagi hujayralar va organlarni tuzilishi va faoliyati uchun zarur bo‘lgan elementlarga biogen elementlar deyiladi. 30 ta element uchun biogenlik aniqlangan. Biogen elementlarning bir necha tasnifi mavjud:

•