Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi oʻzbekiston milliy universitetining jizzax filiali hujayra muhandisligi fanidan laboratotiya mashg’ulotlarini bajarish bo”yicha

Material va asbob uskunalar. Kartoshkaning probirkadagi o‘simligi, modifikatsiyalangan va sterillangan Murasige-Skuga oziqa muhitli probirkalar, steril skalpel, pinsetlar va Petri likobchalari.
Tushuntirish. Apikal meristemalardan olingan virussiz kartoshka o‘simliklari sun’iy oziqa muhitlarida ko‘paytirilishi kerak. Kartoshkani ko‘paytirishning keng tarqalgan usuli bu probirkadagi kulturada o‘simlikning qalamchalanishidir. Buning uchun o‘simlik probirkadan olinadi, har birida bargli poya va qo‘ltiq kurtak bo‘lgan bo‘laklarga bo‘linadi. Har bir qalamcha Murasige-Skuga oziqa muhiti solingan probirkalarga o‘tkaziladi. Qalamcha yordamida ko‘paytirish novdaning o‘sish nuqtasini olib tashlash yo‘li bilan apikal ustunlikni kamaytirib, yon meristemalarning faollanishiga asoslangan. Qalamchaning yon kurtagini oziqa muhitiga o‘tkazilganda undan novda o‘sib chiqadi. Keyingi qalamchalash har 14-21 kundan so‘ng olib boriladi. Bitta o‘simlikdan 5-8 qalamcha olinadi. 3 oy mobaynida qalamchalash yo‘li bilan 3-5 ming o‘simlik, 7 oy ichida esa ko‘payish koeffetsentini 1:30–40 mingga etkazish mumkin. So‘ngra, sog‘lomlashtirib ekiladigan materiallarni ko‘paytirishning keyingi bosqichi, ya’ni issiqxonalarda olib boriladigan bosqichiga o‘tiladi. Bunda probirkadagi o‘simliklar agarli oziqa muhiti bilan birgalikda tuproqli tuvaklarga ekiladi. O‘simliklar 3-7 kuni Knop eritmasi va Murasige-Skuga bo‘yicha mikroelementlar bilan: 5 ml boshlang‘ich eritmaning 1 x 100 konsentratsiyali 1 ml suvdagi eritmasi bilan oziqlantiriladi. 7-100 kundan so‘ng o‘simliklar virussiz tuganaklar olish uchun, issiqxonalarga doimiy joyiga o‘tkaziladi va olingan hosil keyinchalik dalaga ekiladi.
Ishning borishi. Laminarda probirkadan kartoshka o‘simligi Petri likobchasiga olinadi, har birida bargi va qo‘ltiq kurtagi bo‘lgan poya bo‘laklariga bo‘linadi. Barg tagidagi poya qismi barg ustidagi poya qismidan 2-3 marta kichik bo‘lishi kerak. Ish davomida sterillikka katta ahamiyat berilishi lozim. Qalamchalarni modifikatsiyalangan Murasige-Skuga oziqa muhiti probirkalarga olib ekiladi. Bunda, mikroorganizmlar tushishining oldini olish uchun probirka og‘zi va paxta tiqinlar spirtovka alangasida sterillanadi. Qalamchali probirkalar rasmi chizib olinadi va yorug‘lik kamerasiga qo‘yiladi. Novdaning rivojlanishi 7-14 kundan so‘ng kuzatiladi va o‘simlikning rivojlanishi bosqichlari chizib boriladi.